عقب نشینی لثه وضعیتی است که در آن لثه از سطح دندان ها عقب می نشیند و ریشه ی دندان ها را در معرض دید قرار می دهد. عقب نشینی لثه تنها یکی از انواع بیماری های لثه (پریودنتال) است. این مشکل به دلیل سلامت ضعیف دهان است و می تواند باعث از بین رفتن دندان شود. درمان های مختلفی برای مشکلات لثه و دندان وجود دارد که با توجه به شدت بیماری انجام می شوند. هر چقدر بیماری زودتر تشخیص داده و درمان شود نتیجه بهتری خواهد داشت.
عقب نشینی لثه چیست؟
عقب نشینی لثه زمانی رخ می دهد که لثه ها از روی دندان ها عقب می نشینند و ریشه دندان ها نمایان می شوند. این مشکل باعث ایجاد شکاف بین لثه و دندان می شود. باکتری ها در این شکاف ها تجمع می کنند و در نتیجه باعث عفونت لثه (پریودنتال) و فرسودگی لثه می شوند. در موراد حاد عفونت می تواند باعث ایجاد شکستگی استخوان زیرین و از بین رفتن دندان شود.
تحیلی لثه مشکلی است که به مرور زمان به وجود می آید و بسیاری از بیماران زمانی متوجه این بیماری می شوند که لثه کاملا تحلیل رفته است. این بیماری علائم متفاوتی دارد از جمله: قرمزی، تورم لثه، بوی بد دهان، زخم های دهان و درد یا خونریزی هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن.
در ادامه می توانید با مشاهده عکس های تحلیل لثه با این عارضه بیشترآشنا شوید:
چهار دلیل رایج برای عقب نشینی لثه
بهداشت نامناسب دهان و عفونت لثه باعث تحلیل رفتن لثه می شوند. اما ممکن است افرادی هم که بهداشت دهان و دندان خوبی دارند دچار تحلیل لثه شوند. فرسودگی و التهاب لثه از دلایل اصلی عقب نشینی لثه است. برخی افراد ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی از جمله وضعیت دندان ها و ضخامت لثه مستعد این بیماری باشند. یکی دیگر از دلایل شایع عقب نشینی لثه مسواک زدن بیش از حد یا استفاده از مسواک های سفت است. تحلیل لثه در اثر مسواک زدن بیش از حد معمولا بیشتر در سمت چپ دهان اتفاق میافتد چون اکثر افراد با دست راست مسواک می زنند و در نتیجه فشار بیشتری به سمت چپ لثه وارد میشود. مسواک زدن همچنین بر لثه های کناری بیشتر از لثه های جلویی تاثیر می گذارد.
در این قسمت به چهار عامل رایج تحلیل لثه و کارهایی که میشود برای آن انجام داد اشاره میکنیم:
بیماری لثه
شایع ترین دلیل تحلیل لثه بیماری عفونی باکتریایی به نام پریودنتال است که اغلب ناشی از تجمع پلاک، لایه نازک باکتری ها و ذرات غذای روی دندان ها است. بیماری لثه باعث ضعیف شدن و عقب نشینی لثه می شود. مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان خطر ابتلا به عفونت و بیماری های ناشی از پلاک را کاهش می دهد.
ژنتیک
ضخامت لثه یک ویژگی ژنتیکی است که از والدین به فرزندان منتقل می شود. افرادی که لثه های نازک تری دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به تحلیل لثه در اثر فرسودگی یا آسیب های ناشی از مسواک زدن قرار دارند. افرادی که لثه های نازکتری دارند باید به بهداشت دهان و دندان خود بسیار توجه کنند.
رویش دندان
دندان ها معمولا از مرکز یک محفظه استخوانی رشد می کنند. این محفظه ی استخوانی از ریشه دندان محافظت می کند. اگر دندانی از این محفظه خارج شود احتمالا ریشه ی دندان نمایان می شود و در نتیجه بافت لثه از روی دندان عقب نشینی می کند. ارتودنسی میتواند باعث ضخیم شدن بافت لثه شود و از تحلیل لثه جلوگیری کند.
بهداشت تهاجمی
تمیز کردن بیش از حد می تواند به دندان ها و لثه آسیب بزند. فشار بیش از حد مسواک بر روی دندان ممکن است منجر به آسیب لثه و درنهایت عقب نشینی لثه و فرسودگی دندان شود. بنابراین بهتر است با ملایمت مسواک بزنید به طوری که باعث از بین رفتن پلاک شود.
با وجود اینکه شما میتوانید لثه تحلیل رفته را از طریق درمان بیماری لثه با جراحی پیوند ترمیم کنیم اما بهتر است از از ایجاد این مشکل جلوگیری کنید. بنابراین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه را با تکنیک های مناسب انجام دهید تا پلاک های بیماری زا از بین بروند. به طور مرتب برای معاینه به دندان پزشک مراجعه کنید تا از سلامت لثه های تان مطمئن شوید.
علائم عقب رفتن لثه
عقب رفتن لثه باعث می شود که دندان ها نسبت به سرما و گرما حساس شوند. بسیاری از افراد در ابتدا از عقب رفتگی لثه هایشان آگاه نیستند و هیچ نگرانی درباره آن ندارند. معمولا تحلیل لثه مشکلات زیر را برای بیمارن ایجاد می کنند:
- نگرانی از تغییر ظاهر، چون دندان های بلندتر به نظر میرسند و فاصله ی بین آن ها هم بیشتر می شود.
- ترس از دست دادن دندان ها
- حساسیت به سرما و گرما به دلیل نمایان شدن ریشه دندان ها
مهمترین مسئله این است که عقب نشینی لثه می تواند نشان دهنده ی مشکلات زمینه ای دندان از جمله بیماری لثه باشد و خطر پوسیدگی و از بین رفتن دندان ها را افزایش می دهد.
درمان عقب نشینی لثه
مصرف دارو
پریودنتیست می تواند بهترین روش درمانی برای حفظ بافت لثه و دندان های شما باشد. اگر لثه دچار عفونت شود احتمالا دندانپزشک در اولین مرحله برای شما آنتی بیوتیک تجویز می کند.
برای درمان مشکلات زمینه ای که باعث تحلیل لثه شده اند میتوان از سایر دارو ها استفاده کرد. این دارو ها شامل موارد زیر می شوند:
- ژل آنتی بیوتیک موضعی
- دهان شویه های ضد میکروبی
- کاهش دهنده ی آنزیم ها
- تراشه های ضدعفونی کننده
جراحی
در موارد بسیار حاد تحلیل بیمار احتمالا نیاز به جراحی دارد. در کل دو روش جراحی وجود دارد: جراحی فلپ و پیوند.
برای درمان عقب نشینی لثه از روش های جراحی زیر استفاده می شود:
فلپ باز و پلنینگ روت:
در این روش دندانپزشک یا پزشک لثه بافت آسیب دیده لثه را بلند می کند و باکتری های عفونی را از پاکت ها خارج می کند و سپس لثه را به خوبی روی ریشه ی دندان محکم می کند، در نتیجه پاکت ها از بین می روند یا اندازه آن ها کاهش می یابد.
بازسازی
اگر استخوان محافظ دندان به خاطر تحلیل لثه از بین برود شاید بهتر باشد از روشی برای بازسازی استخوان و بافت از دست رفته استفاده شود. برای مثال دندانپزشک برای کاهش عمق پاکت، بافت لثه را بلند می کند و باکتری ها را از بین می برد. سپس به کمک یک ماده ی ترمیم کننده مانند غشا، بافت پیوندی یا پروتئین محرک باعث تحریک بدن برای بازسازی استخوان و بافت از دست رفته میشود. استفاده از این مواد ترمیم کننده باعث محکم شدن بافت لثه روی ریشه دندان ها می شود.
پیوند بافت نرم
روش های مختلفی برای پیوند بافت لثه وجود دارد که رایج ترین ها پیوند بافت همبند است. در روش پیوند بافت همبند یک فلپ از پوست سقف دهان بریده می شود و به بافت لثه ی اطراف ریشه دندان پیوند زده می شود. بعد از برداشته شدن بافت همبند از زیر فلپ، فلپ دوباره به سمت پایین دوخته می شود. در یک روش پیوندی دیگر که به آن پیوند آزاد لثه گفته میشود، بافت به جای زیر پوست مستقیما از سقف دهان گرفته می شود. در برخی اگر بافت لثه به اندازه ی کافی در اطراف دندان ها آسیب دیده وجود داشته باشد، دندانپزشک میتواند همان لثه را پیوند بزند. به این عمل پیوند ساقه می گویند.
جرمگیری دندان
جرمگیری دندان یا لایه برداری ریشه دندان می تواند تا حدی باعث بهبود عقب نشینی لثه شود. در این روش لثه از روی ریشه دندان بلند می شود تا ریشه دندان صاف شود. با توجه به اینکه باکتری ها سخت تر به سطوح صاف می چسبند این روش می تواند از دندان ها و لثه در برابر عفونت محافظت کند. گاهی اوقات هنگام جرمگیری دندان برای از بین بردن میکروب هایی که در قسمت های صعب العبور قرار دارند از یک ژل ضد عفونی کننده استفاده میکنند. در برخی موارد هم ممکن است استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی یا دهانشویه های ضدعفونی کننده ی خاصی برای بیمار توصیه شود. دندانپزشک با توجه به نیاز هر بیمار بهترین روش درمانی را استفاده می کند.
آیا لثه های عقب رفته دوباره رشد می کنند؟
متاسفانه لثه هایی که تحلیل می روند دوباره رشد نمی کنند. اما برخی روش های درمانی می توانند بافت لثه ی اطراف دندان را دوباره ترمیم کنند.
رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام معاینات منظم پزشکی میتواند باعث پیشگیری، کند کردن یا توقف تحلیل لثه شود. بیماران باید برای آشنا شدن با روشهای پیشگیری و درمان تحلیل لثه با دندانپزشک خود مشورت کنند.
پیشگیری از عقب نشینی لثه
بهترین روش برای جلوگیری از عقب نشینی لثه مراقبت مناسب از دهان است. شما باید دندان های خود را هر روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید و حد اقل دو بار در سال برای معاینه دندان ها و لثه به دندانپزشک یا پریودنتیست مراجعه کنید. اگر لثه ی شما تحلیل رفته شاید نیاز باشد جلسات بیشتری به دندانپزشک مراجعه کنید. همیشه از مسواک نرم استفاده کنید و از دندانپزشکتان بخواهید تا روش صحیح مسواک زدن را به شما آموزش دهد. اگر عقب نشینی لثه شما ناشی از ناهماهنگی بایت یا دندان قروچه است برای برطرف کردن این مشکل از دندانپزشکتان کمک بگیرید. دیگر روش های جلوگیری از تحلیل لثه عبارتند از:
- ترک سیگار
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم
- کنترل تغییراتی که ممکن است در دهانتنان رخ دهد.
عوامل خطر تحلیل لثه
سن یکی از عوامل موثر بر عقب رفتگی لثه است. حدود هشتاد و هشت درصد افراد بالای شصت و پنج سال حداقل در یک دندان دچار تحلیل لثه می شوند.
- افرادی که سیگار می کشند و از محصولات حاوی تنباکو استفاده میکنند هم بیشتر در معرض خطر تحلیل لثه قرار دارند.
- ژنتیک یکی دیگر از عوامل موثر بر تحیلی لثه است. نازک یا ضعیف بودن لثه میتواند از طریق ژن ها منتقل شود.
- دیابت هم میتواند خطر تحلیل لثه را افزایش دهد.
عقب نشینی لثه در کودکان
شایع ترین دلیل عقب نشینی لثه در کودکان قرار گرفتن نامنظم دندان ها در کنار یکدیگر است. در صورت مشاهده علائم تحلیل لثه مانند دندان هایی که بلندتر از حد معمول هستند یا دندان های حساسی که کودک را اذیت می کنند حتما در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.
دندانپزشک برای بررسی تحلیل لثه ی کودک عوامل زیر را در نظر می گیرد:
سن کودک، میزان بافت از دست رفته، میزان نمایان شدن ریشه دندان ها، محل قرار گرفتن دندان نسبت به دندان های مجاور و اینکه آیا کودک نیاز به ارتودنسی دارد یا خیر؟
اگر عقب نشینی لثه ی کودک شدید نباشد احتمالا دندانپزشک یک برنامه ی مراقبتی برای کودک پیشنهاد میکند. کودک باید به طور منظم بهداشت دهان و دندان را رعایت کند. علاوه بر این شما باید به نحوه ی مسواک زدن کودکتان دقت کنید و به او آموزش دهید تا آهسته مسواک بزند.
اگر عقب نشینی لثه ی کودک شما نیاز به درمان دارد نگران نباشید چون روش های موثر و بی خطر بسیاری برای درمان آن وجود دارد. روش های درمانی برای پیوند لثه وجود دارد که بافت های از بین رفته ی لثه ی کودک را بازسازی میکند و فرزند شما لبخندی زیبا تر خواهد داشت. شما باید از لثه های کودک به اندازه دندان های او مراقبت کنید چون لثه ها جز مهمی از سلامت دهان و دندان هستند.
هزینه درمان تحلیل لثه
درمان تحلیل لثه شامل روشهای متفاوتی می باشد که هرکدام از آن‌ها هزینه متفاوتی دارند. این که چه درمانی و با چه هزینه ای برای شما انجام شود بستگی به شرایط شما و شدت عقب رفتگی لثه دارد. اگر در مراحل ابتدایی تحلیل لثه به دندانپزشک مراجعه کنید ممکن است با انجام جرم گیری عمیق و رعایت بهداشت لثه‌های شما بهبود یابند که در این صورت متحمل هزینه‌ی بسیار کمتری خواهید شد زیرا جرم گیری قیمت بالایی ندارد. اگر تحلیل لثه شدید باشد و نیاز به جراحی لثه داشته باشد هزینه‌ی آن بسیار بیشتر خواهد بود. قیمت جراحی لثه برای رفع مشکل تحلیل لثه نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد و قیمت ثابت و مشخصی ندارد. البته تحلیل لثه نوعی بیماری دهان و دندان تلقی میشود و به علت این که پروسه زیبایی نیست معمولاً تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد. بهتر است قبل از درمان تحلیل لثه برای بررسی قیمت نهایی درمان با دندانپزشک و مسئول شرکت بیمه خود مشورت کنید.
سوالات پرتکرار
آیا عقب نشینی لثه خود به خود بهبود می یابد؟
خیر. اگر در اثر مشکلاتی مانند پریودنتیست لثه های شما به شدت آسیب دیده باشند امکان رشد مجدد لثه وجود نخواهد داشت. اما با وجود اینکه لثه مجددا رشد نمیکند اما روش های درمانی برای جلوگیری از بدتر شدن آن وجود دارد.
چه مدت طول می کشد که لثه ها دچار عقب نشینی شوند؟
این مشکل به تدریج رخ می دهد و ممکن است سال ها طول بکشد به طوری که خود بیمار اصلا متوجه از بین رفتن بافت لثه نشود. احتمالا بیماران زمانی که دندان هایشان بلندتر به نظر برسند متوجه عقب نشینی لثه شوند.
آیا عقب نشینی لثه باعث افتادن دندان ها می شود؟
تحلیل لثه باعث ایجاد مشکلات مختلفی می شود و می تواند باعث از دست دندان ها شود. عقب نشینی لثه باعث ایجاد فاصله بین دندان ها و لثه می شود.
چگونه می توانیم از بدتر شدن تحلیل لثه جلوگیری کنیم؟
انجام معاینات منظم پزشکی و رعایت درست بهداشت دهان. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می توانند باعث جلوگیری از تحلیل لثه شوند. وقتی لثه ها عقب میروند، حفره هایی بین لثه و دندان ایجاد میشود. این حفره ها که محل تجمع باکتری ها است باعث رشد بیش از حد پلاک و جرم میشود.
وقتی لثه ها بیش از حد عقب می نشینند چه اتفاقی می افتد؟
دور شدن لثه و بافت همبند از دندان باعث ایجاد پلاک و در نتیجه باعث تجمع باکتری می شود. با گذشت زمان باکتری ها باعث افزایش التهاب میشود. عقب رفتن بیش از جد لثه ها میتواند باعث تحلیل استخوان و لق شدن یا افتادن دندان ها شود.
آیا جراحی برای درمان تحلیل لثه درد دارد؟
جراحی برای درمان تحلیل لثه دردی ندارد زیرا قبل از عمل جراحی از داروی بی حس کننده استفاده میشود. در صورتی که بعد از اتمام جراحی لثه و رفتن اثر بی حسی بیمار درد و ناراحتی داشته باشد می توان آن را با مسکن های خوراکی تجویز شده کنترل کرد.
آیا درمان خانگی و سنتی برای تحلیل لثه وجود دارد؟
برخی درمان های سنتی برای درمان تحلیل لثه رایج هستند. مثلاً برخی تصور میکنند استفاده از عسل برای تحلیل لثه درمان مناسبی میباشد. اما از آنجایی که تحلیل لثه میتواند به مشکلی جدی بدل شود و درمان تحلیل لثه در خانه تأثیرگذاری مناسبی ندارد، بهتر است برای درمان سریع عقب نشینی لثه به دندانپزشک مراجعه کرد.
آیا جراحی با لیزر بر روی لثه های عقب رفته موثر است؟
با وجود اینکه انجمن دندانپزشکی آمریکا هنوز استفاده از لیزر را برای درمان بیماری لثه تایید نکرده است، اما شواهد کمی وجود دارد که نشان می دهد جراحی لثه با لیزر برای درمان بسیاری از بیماری های دندانی، از جمله بیماری لثه و عقب نشینی لثه، ایمن و موثر است.
