دندان عقل یا آسیاب سوم آخرین دندان دائمی است که در دهان شما رشد می‌کند. این دندان معمولاً در سنین 17 تا 25 سالگی رشد کرده و ممکن است در برخی افراد وجود نداشته باشد. در برخی افراد نیز این دندان همانند دیگر دندان‌های آسیاب به طور عادی رشد کرده و مشکلی ایجاد نمی‌کند. بسیاری از افراد به نهفتگی دندان عقل – عدم رشد دندان یا نبود فضای کافی در دهان برای رشد آن – مبتلا می‌شوند. ممکن است دندان عقل دچار نهفتگی جزئی یا کلی شود.
چه زمانی جراحی دندان عقل ضروری است؟
ممکن است هر چهار دندان عقل به طور طبیعی رشد کرده و مشکلی ایجاد نکنند ولی در اکثر موارد دندان عقل با زاویه رشد کرده و یک بخش یا کل دندان در استخوان فک و یا در زیر بافت لثه گیر می‌کند که می‌تواند باعث بروز مشکلات مختلفی شود. در موارد زیر کشیدن دندان عقل توصیه می‌شود:
- دندان درد در بخش انتهایی دهان
- باقی ماندن غذا در اطراف دندان عقل
- ایجاد بیماری‌های لثه به خصوص در اطراف دندان‌های آسیاب
- پوسیدگی دندان عقل در موارد رشد ناکامل آن
- ایجاد کیست در اطراف دندان عقل
- آسیب به دندان‌ها و استخوان‌های اطراف
چگونه برای جراحی دندان عقل آماده شویم؟
در مورد نگرانی‌های خود با دندانپزشک صحبت کنید. او می‌تواند اقدامات مفید قبل و بعد از جراحی را برای شما توضیح داده و شما را در مورد بی حسی و احساس شما پس از جراحی آگاه کند. می‌توانید قبل از جراحی مقداری غذای نرم یا مایع تهیه کرده و آن‌ها را برای بعد از جراحی خود ذخیره کنید. برای مثال می‌توان به اسموتی، پوره سیب، جوپرک، ماست و دیگر غذاهایی که نیاز به جویدن ندارند اشاره کرد.
برای انجام جراحی لباس‌های گشاد و راحت بپوشید. اگر قرار است بی حسی وریدی دریافت کنید لباسی بپوشید که آستین کوتاه داشته یا بتوان به آسانی آستین آن را بالا زد. نیازی به عوض کردن لباس هاس خود برای انجام جراحی نخواهید داشت. حتماً مدارک پزشکی و بیمه‌ی خود را همراه داشته باشید. توصیه می‌شود که پس از جراحی از کسی بخواهید تا شما را به خانه ببرد چرا که ممکن است پس از جراحی هوشیاری کامل نداشته باشید.
مراحل جراحی دندان عقل چیست؟
این جراحی حدود 45 دقیقه زمان برده و با وجود بی حسی دردی را احساس نخواهید کرد. بسته به نوع بی حسی استفاده شده ممکن است در طی جراحی بیدار یا خواب باشید.
مراحل اصلی این عمل عبارتند از:
- سدیشن: اگر قرار باشد به شما گاز نیتروس اکساید (گاز خنده) داده شود، ماسک کوچکی بر روی بینی شما قرار داده خواهد شد. این گاز شما را بیدار نگه داشته ولی اثر آرام بخشی خواهد داشت. در صورت استفاده از سدیشن وریدی، یک سوزن در رگ شما قرار داده شده و دارو در طی جراحی به شما تزریق می‌شود. این گزینه آسان‌ترین روش خواهد بود چراکه شما در طی جراحی به خواب رفته و هیچ حسی نخواهید داشت.
- بی حسی: پس از سدیشن جراح با استفاده از داروهای بی حسی موضعی، دندان عقل و بافت های اطراف آن را بی حس خواهد کرد.
- برداشتن بافت نرم: جراح لثه‌ی پوشاننده‌ی دندان را خواهد برداشت.
- برداشتن استخوان: ممکن است دندان نهفته به طور کامل یا جزئی در استخوان فک پوشیده شده باشد. در این صورت استخوان پوشاننده با استفاده از دریل دندانپزشکی تراشیده خواهد شد.
- شل کردن و تکه تکه کردن دندان: زمانی که دندان عقل نهفته آشکار شد، با استفاده از ابزارهای مختلف دندان به آرامی شل شده و ممکن است توسط جراح به منظوری آسانی خروج، قطعه قطعه شود.
- خارج کردن دندان: زمانی که دندان عقل شل شده و کاملاً قطعه قطعه شد می‌توان آن را خارج کرد. جراح برای این کار از ابزارهای خاصی استفاده می‌کند.
- بخیه: حال که دندان عقل خارج شد، زخم ایجاد شده بخیه زده می‌شود. این کار به منظور بهبودی سریع‌تر بیمار انجام خواهد شد.
مراقبت‌های بعد از جراحی دندان عقل
نکات زیر می‌توانند به بهبودی راحت‌تر پس از جراحی به شما کمک کنند:
- در چند روز اول به طور کامل استراحت کنید.
- به مدت 48 تا 72 ساعت از فعالیت فیزیکی شدید خودداری کنید.
- به منظور کاهش تورم از کمپرس یخ بر روی صورت خود استفاده کنید.
- محل جراحی را به آرامی با دهانشویه ی آنتی میکروبیال شستشو دهید.
- دهانشویه را قرقره نکنید چراکه ممکن است باعث کنده شدن لخته‌ی خون از محل جراحی شود.
- دندان‌های دیگر خود را به طور عادی مسواک بزنید.
- همه‌ی داروهای خود ازجمله آنتی بیوتیک و داروهای مسکن را طبق دستور مصرف کنید.
پس از کشیدن دندان عقل چه غذایی می‌توانم بخورم؟
غذاهای نرم مثل پاستا، برنج، تخم مرغ، پودینگ و ماست برای شما مناسب خواهند بود. به علاوه غذاهای سرد مثل بستنی می‌توانند به تسکین درد شما کمک کنند. از مصرف غذاهای ترد، سفت و تند خودداری کرده و از نی استفاده نکنید. مکیدن نی می‌تواند باعث کنده شدن لخته خونی شود.
جراحی دندان عقل چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟
اکثر موارد جراحی دندان عقل منجر به عوارض طولانی مدت نمی‌شوند. با این حال، کشیدن دندان عقل نهفته نیازمند جراحی و باز کردن لثه و استخوان فک خواهد بود. عوارض این جراحی نادر بوده ولی عبارتند از:
- عدم ترمیم بافت یا اکسپوز شدن استخوان به دلیل کنده شدن لخته خونی محل جراحی
- عفونت محل جراحی
- آسیب به دندان‌های مجاور، اعصاب، استخوان فک و سینوس‌ها
هزینه جراحی دندان عقل چقدر است؟
متغیرهای زیادی می‌توانند هزینه‌ی کشیدن دندان عقل را مشخص کنند که در ادامه به برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت:
- به طور کلی هرچقدر کشیدن دندان شما پیچیده‌تر باشد هزینه‌ی آن نیز بیشتر خواهد بود.
- اگر نهفتگی دندان شما شدید بوده و وضعیت پیچیده‌ای داشته باشد هزینه‌ی جراحی آن نیز بیشتر خواهد بود چراکه به تکنیک‌ها و ابزارهای خاصی نیاز خواهد داشت.
- یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در این جراحی دستمزد جراح است به طوری که دستمزد یک جراح متخصص در بخش خصوصی بیشتر از دستمزد یک دندانپزشک عمومی خواهد بود.
سؤالات متداول
در چه سنی باید برای کشیدن دندان عقل اقدام کنم؟
افراد در هر سنی می‌توانند برای این کار اقدام کنند ولی توصیه می‌شود که این کار در حدود 20 سالگی انجام شود. در این سن دندان شما هنوز در حال رشد بوده درنتیجه می‌تواند ساده‌تر و با خطر کمتری برای کشیدن آن اقدام کرد.
بهبودی پس از جراحی دندان عقل چقدر زمان خواهد برد؟
اکثر افراد پس از 3 تا 4 روز احساس راحتی کرده ولی ممکن است ترمیم کامل لثه به چند هفته زمان نیاز داشته باشد. جراح اطلاعات کامل در این باره را در اختیار شما قرار خواهد داد.
آیا کشیدن دندان عقل در طی بارداری بی خطر است؟
معمولاً برای کشیدن دندان عقل از داروهای بی حسی و سدیشن مثل گاز خنده و داروهای وریدی استفاده می‌شود. این داروها در طی دوران بارداری توصیه نشده و خطر سقط جنین را به همراه خواهند داشت.
پس از کشیدن دندان عقل تا چه مدت نمی‌توانم کار کنم؟
این موضوع برای هر فرد متفاوت بوده ولی به طور معمول پس از 2 تا 3 روز می‌توانید به محل کار خود بازگردید. البته نوع شغل شما نیز مهم خواهد بود. اگر شغل شما نیازمند فعالیت فیزیکی شدید است توصیه می‌شود که مدت بیشتری استراحت کنید.
آیا پس از کشیدن دندان عقل می‌توانم دوش بگیرم؟
اگر اثر بی حسی شما سریع از بین رفت نگران نباشید. این داروها اثری موقت داشته و تاثیری در روند بهبودی شما نخواهند داشت. سعی کنید به مدت 48 ساعت پس از جراحی دوش نگیرید.
آیا پس از کشیدن دندان عقل می‌توان صحبت کرد؟
بهتر است بلافاصله پس از جراحی صحبت کردن خود را محدود کنید. هرچقدر بیشتر صحبت کنید زبان شما بیشتر حرکت کرده و خطر بیشتری متوجه لخته‌ی خونی محل جراحی خواهد بود.
