پاکت‌های دندانی فضایی در بین دندان و بافت لثه هستند. این پاکت‌ها می‌توانند به مکانی برای رشد باکتری‌ها تبدیل شوند. وجود پاکت‌های دندانی علامتی از بیماری‌های لثه و عفونت‌های جدی دهان هستند. می‌توان با رعایت بهداشت دهان و دندان و با استفاده از روش‌های درمانی موجود این عارضه را برطرف کرد ولی در صورت عدم درمان، پاکت دندانی می‌تواند باعث از بین رفتن دندان شود.
پاکت پریودنتال چگونه ایجاد می‌شود؟
اگر حداقل دو بار در روز از مسواک و نخ دندان استفاده نکنید خطر ابتلا به بیماری‌های لثه به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. در صورت مصرف قند و شکر زیاد این مشکل دوچندان خواهد شد. نوشیدنی‌ها و غذاهای شیرین می‌توانند پوسیدگی دندان و التهاب لثه را تشدید کنند.
ازجمله عوامل خطر دیگر می‌توان موارد زیر را نام برد:
- سیگار کشیدن، استفاده از ویپ یا تنباکوی جویدنی
- مصرف داروهایی که خشکی دهان ایجاد می‌کنند
- تغییرات هورمونی مربوط به بارداری و یائسگی
- مقاومت به انسولین در اثر چاقی
- استرس
- سالخوردگی
- دیابت
- بیماری‌های قلبی عروقی
- کمبود ویتامین ث
- عوامل ژنتیکی
- درمان‌های سرطان که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند
- ایدز
- بیماری کرون
- آرتریت روماتوئید
علائم پاکت پریودنتال چیست؟
یکی از علائم اصلی بیماری‌های لثه وجود پاکت‌های دندانی یا پاکت پریودنتال(به معنی دور دندان) در زیر خط لثه است که دچار عفونت شده باشد. این پاکت‌ها فضای ایده آلی برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کنند و می‌توانند عفونت را به ساختارهای نگهدارنده دندان انتقال دهند. با وجود اینکه این پاکت‌ها به طور عادی دیده نمی‌شوند می‌توان به هنگام معاینات دندانپزشکی با اندازه گیری فضای بین لثه و دندان آن‌ها را تشخیص داد.
پاکت پریودنتال چگونه شناسایی می‌شود؟
دندانپزشک شما با ابزار مخصوصی فاصله‌ی بین دندان و بافت لثه را اندازه گیری خواهد کرد. می‌توان با کمک این ابزار عمق و طول پاکت را با دقت میلیمتر اندازه گرفت.
پاکت‌های نیازمند درمان اندازه‌ای بین 5 تا 12 میلیمتر خواهند داشت. پاکت‌های بزرگ‌تر از 5 میلیمتر عمق زیادی داشته و پاکسازی آن‌ها معمولاً نیازمند روش‌های تهاجمی خواهد بود. ولی حتی پاکت‌های میکروسکوپی نیز می‌توانند محیطی برای رشد باکتری و آسیب به سلامت دهان و دندان باشند.
اگر یک پاکت بسیار عمیق بوده و منجر به تحلیل استخوان شده باشد از دندان شما عکس برداری شده و میزان آسیب به بافت های دندان مشخص خواهد شد. همه‌ی پاکت‌های دندانی مضر به حساب نمی‌آیند.
سایز و آسیب زایی پاکت‌های پریودنتال:
- 1 تا 3 میلیمتر: طبیعی
- 4 تا 5 میلیمتر: پریودنتیت خفیف؛ وجود بیماری‌های لثه
- 5 تا 7 میلیمتر: پریودنتیت متوسط
- 7 تا 12 میلیمتر: پریودنتیت پیشرفته
عوارض عدم درمان پاکت پریودنتال چیست؟
اصلی‌ترین عارضه‌ی بیماری‌های لثه از بین رفتن دندان است با این حال پریودنتیت می‌تواند باعث عارضه‌های زیر نیز بشود:
- آرتریت روماتوئید
- بیماری آلزایمر
- بیماریه ای قلبی عروقی
- بیماری‌های التهابی روده
- سرطان رکتوم
- چاقی
- عوارض بارداری
مهم است که در صورت مشاهده‌ی اولین علائم پریودنتیت به منظور پیشگیری از عواقب آن برای درمان بیماری اقدام کنید. پریودنتیت عارضه‌ای جدی است که می‌تواند منجر به از بین رفتن دندان، بیماری‌های قلبی، آرتروز و عارضه‌های متعدد دیگری شود. اگر به خوبی از دندان‌های خود مراقبت کنید می‌توان از بیماری‌های پریودنتال پیشگیری کرد. برای اطلاعات بیشتر در مورد پیشگیری از پریودنتیت و سلامت دهان و دندان همین امروز به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
روش‌های درمان پاکت پریودنتال
روش درمانی مورد استفاده به اندازه و عمق پاکت پریودنتال و وضعیت لثه‌ها و استخوان‌های شما بستگی خواهد داشت.
جرم گیری
پاکت‌های کوچک 4 تا 5 میلیمتری را می‌توان با پاکسازی و عادات بهداشتی سختگیرانه در خانه درمان کرد. دندانپزشک به شما توصیه خواهد کرد تا حداقل 2 بار در روز از مسواک و نخ دندان استفاده کنید. همچنین ممکن است یک دهانشویه آنتی باکتریال برای شما تجویز شود. این کارها به از بین بردن پلاک و جرم اطراف دندان و کاهش التهاب لثه کمک خواهند کرد.
اسکیلینگ یا جرم گیری عمیق
این روش بدون جراحی با استفاده از لیزر یا دستگاه اولتراسونیک انجام می‌شود. ابزارهای دستی مثل کورت پریودنتال و اسکیلر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین این روش به از بین بردن باکتری، پلاک و جرم اطراف دندان کمک خواهد کرد. این روش همچنین سطح دندان را صاف می‌کند تا بافت لثه بتواند به آن بچسبد. این کار به کوچک کردن پاکت کمک خواهد کرد.
در برخی از موارد یک ژل آنتی باکتریال نیز به طور مستقیم درون پاکت ریخته می‌شود تا باکتری‌ها را از بین برده و التهاب را کاهش دهد. ممکن است دندانپزشک برای شما آنتی بیوتیک یا دهانشویه ی آنتی باکتریال تجویز کند تا میزان باکتری‌ها پس از درمان نیز کاهش یابد.
جراحی حذف پاکت دندانی (فلاپ)
اگر پاکت دندانی شما عمیق بوده و یا به تحلیل استخوان مبتلا شده باشید همچنان می‌توان دندان را حفظ کرد. در این صورت دندانپزشک شما انجام این عمل را توصیه خواهد کرد که توسط متخصص جراحی لثه انجام می‌شود.
نحوه انجام جراحی فلاپ
برش کوچکی بر روی لثه ایجاد شده که می‌توان از طریق آن بافت لثه را کشیده و یا آن را از روی دندان جدا کرد. بدین ترتیب می‌توان اسکیلینگ یا جرم گیری را در عمق بیشتری انجام داد. در صورت بروز تحلیل استخوان، بقایای استخوان صیغل داده می‌شوند تا شیارهایی که محل رشد باکتری‌ها هستند از بین بروند. سپس بافت لثه در محل قبلی خود بخیه زده می‌شود.
روند درمان پاکت پریودنتال
درمان بیماری‌های پریودنتال در 3 فاز انجام خواهد شد که دندانپزشک آن‌ها را برای شما توضیح خواهد داد:
فاز 1: فاز اتیولوژیک
درمان در این مرحله بر کنترل عفونت و بازیابی فلور باکتریایی طبیعی دهان متمرکز خواهد بود. در این فاز علت اصلی ایجاد بیماری مورد بررسی قرار گرفته و مشکل از ریشه حل خواهد شد.
درطی این مرحله آموزش‌هایی برای مراقبت در خانه به شما داده خواهد شد. همچنین از شما خواسته می‌شود تا مصرف سیگار را قطع کرده و بهداشت دهان خود را به بهترین شکل رعایت کنید. روش‌هایی مثل اسکیلینگ و جرم گیری ریشه‌ای نیز در این مرحله انجام شده و ممکن است داروهایی نیز برای شما تجویز شوند.
فاز 2: فاز جراحی
در صورت عدم کارایی روش‌های محافظه کارانه ممکن است درمان به سمت عمل جراحی برود. این امر در صورتی اتفاق می افتد که پاکت‌ها و جرم درون آن‌ها عمق زیادی داشته باشند. این مرحله 4 تا 8 هفته بعد از مرحله‌ی اول انجام خواهد شد.
با عمل جراحی می‌توان مجدداً به استخوان‌ها شکل داد و از تکنیک‌های بازسازی استخوان برای نقایص عمقی استفاده کرد. هدف از انجام این جراحی‌ها از بین بردن پاکت‌ها و فضای بین دندان و استخوان در معرض خطر خواهد بود. این کار باعث از بین رفتن محیط رشد باکتری و جرم خواهد شد.
جراحی احتمالاً تحت بیهوشی عمومی انجام شده و بسیاری از افراد پس از جراحی احساس درد نخواهند کرد. اکثر افراد تنها به یک روز مرخصی از محل کار خود نیاز دارند.
فاز 3: فاز نگهداری
این فاز به طور کلی بر پیشگیری از بروز مجدد بیماری متمرکز خواهد بود. بدون نگهداری، عود مجدد بیماری خطر زیادی خواهد داشت. دندانپزشک نکات بهداشتی لازم ازجمله مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را به طور دقیق برای شما شرح خواهد داد. دندان‌های خود را با دقت کامل تمیز کرده و هیچ نقطه‌ای را از یاد نبرید. پس از آن نیز با استفاده از دهانشویه، باکتری‌های باقی مانده را از بین ببرید. مراجعات بعدی شما به دندانپزشک نیز از 6 ماه به هر 3 ماه یک بار تقلیل خواهد یافت.
برخی از افراد نیز در صورت انجام جراحی گسترده وارد یک فاز ترمیمی شده و از ایمپلنت و پروتز برای بازسازی دندان‌های خود استفاده می‌کنند. درمان ارتودنسی نیز می‌تواند با مرتب کردن دندان‌ها به بهداشت آن‌ها کمک کند.
چگونه از پاکت پریودنتال پیشگیری کنیم؟
علت ایجاد بیماری هر چیزی که باشد، عادات و سبک زندگی مناسب می‌توانند به شکل قابل توجهی از بروز بیماری‌های لثه و پاکت‌های دندانی پیشگیری کنند.
نکات زیر به پیشگیری از ایجاد پاکت‌های دندانی کمک خواهند کرد:
- حداقل دو بار در روز به استفاده از یک مسواک نرم دندان‌های خود را مسواک بزنید.
- از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
- از دهانشویه برای مبارزه با پلاک استفاده کنید.
- برای از بین بردن باکتری‌ها و تکه‌های غذا از بین دندان‌های خود به طور منظم از نخ دندان استفاده کنید.
- اگر دچار خشکی دهان هستید از دهانشویه های بدون الکل استفاده کنید. همچنین می‌توانید از آدامس‌های بدون قند استفاده کرده، به طور منظم آب بنوشید و از کافئین دوری کنید.
- مصرف تنباکو به هر شکلی را متوقف کنید.
- غذاها و نوشیدنی‌های قندی را از رژیم خود حذف کنید.
- اگر شکلات، نوشابه یا هر خوراکی قندی دیگری خوردید، بلافاصله دندان‌های خود را بشویید.
- از غذاهای ناسالم دوری کرده و میوه، سبزیجات و خوراکی‌های دارای ویتامین ث را در رژیم خود افزایش دهید.
- هر 6 ماه یک بار برای جرم گیری به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
هزینه درمان پاکت پریودنتال چقدر است؟
میزان دقیق هزینه برای هر بیمار متفاوت بوده و عوامل زیادی در تعیین هزینه‌ی درمان نقش خواهند داشت ازجمله:
- میزان پیشرفت بیماری لثه
- ناحیه‌ای از دهان که تحت درمان قرار گرفته است
- روش‌های درمانی مورد استفاده
- نیاز یا عدم نیاز به تکرار درمان
- میزان پوشش بیمه
سؤالات متداول
درمان پاکت پریودنتال چقدر زمان خواهد برد؟
در صورت ابتلا به مراحل اولیه بیماری‌های لثه می‌توانید انتظار داشته باشید که پس از جرم گیری عمیق، در صورت استفاده‌ی صحیح آنتی بیوتیک ها و رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان مثل مسواک و نخ دندان، ظرف مدت 14 روز مشکل شما برطرف شود.
عمق پاکت پریودنتال چقدر می‌تواند زیاد شود؟
با درمان مناسب و اقدامات پیشگیرانه، اکثر افراد عمق این پاکت‌ها را بین 4 تا 6 میلیمتر می‌بینند. در موارد شدید که بیماری‌های لثه درمان نشده رها می‌شوند عمق این پاکت‌ها به 10 میلیمتر و بیشتر نیز رسیده و احتمالاً بیمار به عمل جراحی و پیوند استخوان نیاز خواهد داشت.
آیا می‌توان پاکت دندانی را به طور کامل از بین برد؟
آخرین و تهاجمی‌ترین روش برای درمان بیماری‌های لثه انجام عمل جراحی است. در طی این جراحی لثه‌ها بریده شده و عقب زده می‌شوند تا دندان دیده شود. بدین ترتیب دندانپزشک می‌تواند جرم و باکتری‌ها را به طور کامل از بین ببرد. پس از پایان جرم گیری لثه‌ها در محل قبلی خود بخیه زده می‌شوند.
آیا برای همیشه به فاز نگهداری نیاز خواهم داشت؟
به منظور کنترل بیماری و حفظ سلامت دهان و دندان خود لازم است تا اقداماتی را انجام دهید. در اکثر موارد بیماری‌های لثه بیماری‌های مادام العمر بوده و درمان قطعی ندارند.
آیا پس از جرم گیری عمقی، لثه مجدداً به دندان می‌چسبد؟
بله. جرم گیری عمقی با از بین بردن باکتری‌ها، پلاک‌ها و پوسیدگی‌ها از روی ریشه‌ی دندان باعث چسبیدن لثه به دندان خواهد شد. با از بین بردن عفونت و پوسیدگی و همچنین صاف کردن ریشه‌ی دندان، لثه‌ها فرصت ترمیم در اطراف دندان را پیدا می‌کنند.
