سن مناسب برای ایمپلنت دندان: کاشت ایمپلنت در سالمندان

هرچند انسان‌ها در هر سنی که باشند، از کودک و نوجوان گرفته تا سالمند به ترمیم‌ها یا جایگزین‌های دندانی نیاز دارند، بعضی درمان‌های دندانپزشکی مانند کاشت ایمپلنت دندان برای تمام متقاضیان مناسب نیست. دندانپزشکان پیش از تعیین روش‌های جایگزین کردن دندان‌ها باید عامل‌های متعددی را در نظر بگیرند که یکی از آنها سن متقاضی است.

حداقل سن برای کاشت ایمپلنت دندان

بیماران پیش از کاشت ایمپلنت دندان باید به بلوغ اسکلتی رسیده باشند. به عبارت دیگر استخوان فک متقاضی ایمپلنت باید کاملاً رشد کرده و «جهش‌های رشد» تمام شده باشد. اگر ایمپلنت دندان پیش از به اتمام رسیدن بلوغ کاشته شود و فک هنوز در حال رشد باشد، ترمیم‌ها رشد بیشتر استخوان را مختل می‌کنند، در نتیجه دوام ترمیم‌ها کاهش و احتمال بروز عوارض زیر افزایش می‌یابد:

• مشکلات بایت
• فاصله‌دار شدن دندان‌ها
• تحلیل رفتن استخوان دور پروتز
• تغییرات زیبایی در ناحیه جمجمه و صورت

اگرچه هیچ دو نوجوانی مانند هم نیستند، رشد فک معمولاً تا سنین 18، 19 یا 20 سالگی ادامه دارد. برخی بیماران در زمان بلوغ کامل اسکلتی در اواسط دهه سوم زندگی قرار دارند. به همین دلیل نوجوانان زیر 18 سال غالباً متقاضیان مناسبی برای کاشت ایمپلنت دندان نیستند، مگر آن‌که به بلوغ اسکلتی رسیده باشند.

با توجه به این نکته، در کلینیک دندان پزشکی سپید دنتال عکس رادیوگرافی گرفته می‌شود و دیگر ارزیابی‌های مرتبط با رشد انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که رشد استخوان 100% کامل شده و بیمار برای جراحی آماده است.

شرایط خاص

کاشت ایمپلنت دندان عملی بسیار جدی برای بیماران در تمام گروه‌های سنی است. البته ممکن است شرایط بحرانی حتی برای بیماران جوان‌تر ایجاد شود. بنابراین جراحی کاشت ایمپلنت را می‌توان در شرایط خاص بر روی کودکان و نوجوانان زیر سن لازم انجام داد.

کاشت ایمپلنت دندان از نظر سقف سنی محدودیتی ندارد.

براساس گزارش انجمن دندانپزشکی آمریکا، نیمی از مردان و زنان بالای 65 سال حداقل یک دندانشان را از دست داده‌اند؛ به همین دلیل آنان، از جمله افراد 80 و 90 ساله متقاضیان ایده‌آلی برای جراحی کاشت ایمپلنت به شمار می‌آیند. دندانپزشکان سلامت عمومی بیماران را پیش از توصیه کردن ایمپلنت دندان بررسی می‌کنند، بنابراین صرف مسن بودن باعث نامناسب شدن جراحی ایمپلنت نمی‌شود. در واقع سالمندانی که سال‌های سال با دندان مصنوعی متحرک زندگی کرده‌اند، ممکن است احساس کنند آماده‌اند تا دندان مصنوعی را با ایپلمنت دائمی ثابت عوض کنند.

بزرگ‌ترین تفاوت بین بیماران مسن و جوان متقاضی کاشت ایمپلنت چگونگی از دست دادن دندان است. جوانان عموماً دندان‌هایشان را در تصادف از دست می‌دهند، حال آن‌که از دست رفتن دندان سالمندان معمولاً پیامد پوسیدگی و بیماری است. صرف‌نظر از دلیل از دست دادن دندان یا دندان‌های طبیعی باید از دندانپزشکتان بپرسید که آیا ایمپلنت دندانی مناسب‌ترین جایگزین برای دندان غایب به شمار می‌آید یا خیر.

مشکلات ناشی از پیری که بر مناسب بودن کاشت ایمپلنت برای افراد مسن اثر می‌گذارد.

هرچند از نظر فنی و تخصصی هیچ‌گاه برای کاشت ایمپلنت دندان دیر نیست، بعضی عامل‌های مرتبط با سلامتی سالمندان باعث می‌شود که افراد مسن از جراحی کاشت ایمپلنت کنار گذاشته شوند.

ممکن است بیماران مسن به بیماری‌هایی جدی مبتلا باشند که انجام دادن عمل‌های جراحی را برای‌شان خطرناک کند. در چنین شرایطی جراحی دهان برای کاشت ایمپلنت ممکن است به صلاح بیمار نباشد.

به‌علاوه بیمارانی که سال‌هاست دندان‌هایشان را از دست داده‌اند، در این مدت طولانی دچار تحلیل استخوان شدید یا عقب رفتن لثه شده‌اند. چنانچه تراکم بافتی کافی در ناحیه کاشت ایمپلنت وجود نداشته باشد، فرد متقاضی خوبی برای ایمپلنت نخواهد بود. البته می‌توان جراحی‌های پیوند استخوان و لثه را انجام داد، اما این جراحی‌ها فرایند کلی درمان را چند ماه طولانی‌تر می‌کند؛ به همین دلیل احتمال دارد بیماران مسن ترجیح بدهند که این درمان طولانی را کنار بگذارند و در عوض از دندان مصنوعی یا بریج سنتی استفاده کنند.

5 مزیت مهم کاشت ایمپلنت دندانی برای افراد مسن

1ـ بهتر غذا خوردن

در صورتی‌که بایت کاملاً ترمیم شود و قابلیت‌های جویدن بازیابی شود، سالمندان می‌توانند غذاهایی را نوش جان کنند که خوردنشان پیش از کاشت ایمپلنت باعث درد و تحریک می‌شد. چنانچه بایت با کاشت ایمپلنت کاملاً ترمیم شود، سالمندان می‌توانند میوه‌ها و سبزیجاتی را میل کنند که در دوران جوانی از خوردنشان لذت می‌بردند. بیماران ما غالباً متوجه می‌شوند که فواید تغذیه‌ای حاصل از خوردن خوراکی‌های گوناگون موجب بهبود سلامت عمومی و بالا رفتن میزان انرژی‌شان می‌شود. به علاوه جویدن مناسب به فرایند هضم و گوارش غذا کمک می‌کند که به نوبه خود برای سلامتی بسیار مفید است.

2ـ بهتر شدن ظاهر

سالمندانی که می‌توانند با خیالی راحت از کامل بودن ردیف دندان‌ها لبخند بزنند، هنگام عکس گرفتن با نوه‌هایشان احساس بسیار بهتری خواهند داشت. ایمپلنت کردن دندان‌ها فرصت دوباره لبخند زدن بدون نگرانی یا شرمندگی از دندان‌های غائب را برای سالمندان خلق می‌کند. بهبود ظاهر باعث می‌شود افراد مسن احساس بهتری درباره خود و زندگی داشته باشند؛ این تقویت روحیه مزایای فراوانی را به دنبال دارد.

3ـ پیدا کردن احساسی بهتر درباره خود

وقتی از ظاهرمان مطمئن‌تر باشیم، احساس بهتری درباره خودمان پیدا می‌کنیم. اگر بتوانیم غذا را درست بجویم و از غذاهای مورد علاقه‌مان لذت ببریم، احساس می‌کنیم سالم‌تر هستیم. به‌این‌ترتیب کیفیت کلی زندگی ارتقاء می‌یابد.

4ـ پس‌انداز کردن پول

دندان مصنوعی می‌شکند و به نگهداری نیاز دارد. اما ایمپلنت سرمایه‌گذاری یک‌مرتبه‌ای و راه‌حلی دائمی برای جایگزینی دندان‌های غائب است. بنابراین کاشت ایمپلنت در بلندمدت مقرون به‌صرفه است و از مزیت هزینه برخوردار است.

5ـ مراقبت از ایمپلنت راحت‌تر از مراقبت از دندان مصنوعی است.

دندان مصنوعی گاهی از دست لیز می‌خورد، می‌افتد و می‌شکند، به راحتی لک می‌شود و برای تمیز کردنش باید آن را از دهان خارج کرد. ایمپلنت‌های دندانی به طور دائمی در جای خود ثابت می‌شوند و روش مراقبت از آنها دقیقاً مانند مراقبت از دندان‌های طبیعی است. به‌علاوه ایمپلنت کمتر از دندان مصنوعی باعث ناراحتی می‌شود.

روش‌های درمان برای سالمندانی که درصدد کاشت ایمپلنت دندان هستند.

مشاوره با جراح متخصص پیش از اقدام برای کاشت ایمپلنت ضروری است؛ دانش گسترده و تجربه فراوان جراح متخصص برای انتخاب روش مناسب از میان گزینه‌های پرشمار در دسترس لازم است؛ جراح می‌تواند روش‌هایی مانند ایمپلنت دیجیتال با استفاده از کم‌تهاجمی‌ترین تکنیک‌ها و بهره‌گیری از راهنماهای سه‌بعدی و اسکن دیجیتال مبتنی بر CT را توصیه کند؛ به کار گرفتن روش‌های جدید دوران بهبود را کوتاه‌تر می‌کند و عوارض احتمالی را کاهش می‌دهد. به‌علاوه چنانچه بعضی بخش‌های درمان ـ همچون مشاوره، سی تی اسکن، اسکن با اشعه مخروطی و گرفت استخوانی شامل لیفت سینوس ـ توسط جراح متخصص انجام شود، بیمه هزینه‌ها را پرداخت می‌کند و درنتیجه هزینه‌ای که باید از جیب پرداخت کنید، کمتر می‌شود.

جراحی کاشت ایمپلنت را می‌توان با استفاده از بی‌حسی موضعی یا هنگام بیهوش بودن بیمار انجام داد؛ جراحی در هر دو صورت عملی سرپایی است. جراح متخصص معمولاً جراحی کاشت ایمپلنت را در اتاق عمل بیمارستان انجام می‌دهد و از تجربه لازم برخوردار است تا ایمنی بیماران را در دوران درمان تضمین کند.

چنانچه جراح متخصص و ماهر کشیدن دندان را انجام دهد، این عمل غالباً بدون از دست دادن استخوان یا با حداقل آسیب به استخوان انجام می‌شود و در نتیجه می‌توان کاشت ایمپلنت را بلافاصله پس از کشیدن دندان انجام داد، به این عمل ایمپلنت فوری می‌گویند. کشیدن دندان و کاشت فوری ایمپلنت از نظر فنی دشوار است، اما نتایجی موفقیت‌آمیز را به دست می‌دهد و مزایای زیر را به همراه دارد:

• به‌جای آن‌که در یک جلسه دندان کشیده شود و ایمپلنت سه ماه بعد در جلسه دوم کاشته شود، هر دو عمل در یک روز انجام می‌شود.
• بیمار یک دوران بهبود را طی می‌کند و درنتیجه مدت کمتری مرخصی می‌گیرد یا از درس و برنامه‌های‌اش عقب می‌ماند.
• دوره درمان کوتاه‌تر است: ایمپلنت به‌جای شش ماه ظرف سه ماه آماده جای‌گذاری می‌شود؛ این تکنیک برای درمان‌های «ایمپلنت یک‌روزه» و «ایمپلنت همه روی چهار یا all on four » مناسب است.
• کمتر شدن نیاز به پیوند استخوان: ممکن است استخوان نگهدارنده ایمپلنت در دوران انتظار برای التیام یافتن حفره ایجادشده پس از کشیدن دندان تحلیل برود، در نتیجه احتمال ضرورت یافتن استفاده از گرفت استخوانی یا انجام جراحی لیفت سینوس بالاتر می‌رود.

اتصال ایمپلنت دندان به استخوان (ارزیابی یکپارچگی و جوش خوردن ایمپلنت) سه تا چهار ماه پس از کاشت ایمپلنت بررسی می‌شود. اسکن دیجیتالی ایمپلنت، دندان مجاور و ساختارهای دیگر دهان با استفاده از دوربین نوری سه‌بعدی TRIOS انجام می‌شود، بنابراین نیازی برای قالب‌گیری ناراحت‌کننده که باعث رفلکس گگ و تهوع می‌شود، وجود ندارد. بریج (روکش‌های متصل به هم) یا روکشی که رنگ و شکلشان به‌طور سفارشی و مطابق دیگر دندان‌های بیمار تعیین می‌شود، بر پایه این اسکن‌ها ساخته و به ایمپلنت متصل می‌شود.

می‌توان از یک ایمپلنت به عنوان پایه چند دندان استفاده کرد، از این قابلیت برای ساخت دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت استفاده می‌شود؛ لازم نیست برای هر دندان غائب یک ایمپلنت کاشته شود؛ قوس کامل دندان‌های فک بالا یا پایین را می‌توان روی پایه چهار (همه روی چهار) یا تعداد بیشتری (همه روی شش) ایمپلنت قرار داد ـ بریج ترکیبی بر پایه ایمپلنت شامل ده تا دوازده دندان می‌شود و تعداد ایمپلنت‌های لازم برای نگه داشتن دندان‌ها به تعداد دندان‌های مورد نظر بستگی دارد. بریج ترکیبی بر پایه ایمپلنت بیماران را از مزیت داشتن تعداد بیشتری دندان با ظاهر طبیعی، اما با تعداد کمتری از پروتزهای حجیم برخوردار می‌سازد. این طراحی بسیار ظریف‌تر و زیباتر از دندان مصنوعی است و ظاهر، احساس و عملکردش بسیار شبیه دندان‌های طبیعی است ـ بریج بر پایه ایمپلنت برای پایدار شدن به بال‌ها و ضمائم کمتری نسبت به دندان مصنوعی نیاز دارد و به همین دلیل ظریف‌تر است.

دیگر روش بسیار موفقیت‌آمیز برای بیمارانی که از دندان مصنوعی فعلی شل یا با اندازه نامناسبشان ناراضی هستند، کاشت ایمپلنت زیر دندان مصنوعی فعلی است تا پایداری و عملکرد دندان مصنوعی با استفاده از پایه ایمپلنت بهتر شود.

استخوان فک در هر دو مورد ایمپلنت دندانی را می‌پذیرد و به آن جوش می‌خورد، به این فرایند جوش خوردن در علم پزشکی استئواینتگریشن ایمپلنت گفته می‌شود. این اتصال پایه دندان جدید می‌شود که نه تنها عملکرد جویدن را بازیابی می‌کند، بلکه اعتمادبه‌نفس و شادابی بیمار را نیز از طریق ایجاد دندان‌هایی محکم و با ظاهری طبیعی افزایش می‌دهد و بیمار دوباره با سرزندگی و آسودگی خاطر لبخند به لب می‌آورد.

دوران نقاهت پس از جراحی کاشت ایمپلنت برای بیماران مسن

جراحی کاشت ایمپلنت توسط جراح متخصص عملی کم‌تهاجمی و ملایم است. اکثر بیماران ظرف 24 ـ 48 ساعت پس از کاشت ایمپلنت دچار درد فشاری متوسطی می‌شوند که با مصرف مسکن‌های معمولی تجویزشده قابل‌کنترل است. اما ورم پس از کاشت ایمپلنت جزئی است. محل کاشت ایمپلنت پس از 48 ساعت به سرعت بهبود می‌یابد، ورمش از بین می‌رود و معمولاً دیگر تا زمانی که ایمپلنت در دهان است باعث ناراحتی و مشکل نمی‌شود.

ملاحظات جراحی کاشت ایمپلنت برای بیماران مسن

جراحی کاشت ایمپلنت بسیاری از بیماران مسن با موفقیت انجام می‌شود، حتی برخی از این بیماران بالای 90 سال دارند. وقتی بحث کاشت ایمپلنت مطرح باشد، سن به خودی‌خود عامل محدودکننده نیست. بااین‌حال بیماران مسن‌تر با مشکلات سلامتی گوناگونی دست به گریبان‌اند که  ممکن است لازم باشد آنها را پیش از کاشت ایمپلنت مدیریت کرد. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دیابت کنترل‌نشده یا دیگر عارضه‌های مزمن
• بیماری لثه
• پایین بودن تراکم استخوان فک

به‌علاوه برخی بیماران مسن داروهایی مصرف می‌کنند که عوارضی برای سلامتی دهان و دندان دارد. هرگونه نگرانی درباره سلامتی‌تان را در جلسه مشاوره با دندانپزشک در میان بگذارید تا مطمئن شوید که شرایط لازم را برای جراحی کاشت ایمپلنت دارید و برای این عمل آماده‌اید. اگر به بیماری کنترل‌نشده‌ یا بیماری لثه مبتلا هستید، باید بیماری را پیش از کاشت ایمپلنت تحت کنترل درآورید.

پایین بودن تراکم استخوان لزوماً مانعی برای کاشت ایمپلنت دندان نیست. در بسیاری از موارد می‌توان از گرفت استخوانی برای افزایش تراکم استخوان و رساندن آن به سطح مطلوب استفاده کرد. با دندانپزشکتان درباره لزوم انجام عمل پیوند استخوان صحبت کنید.

پرسش‌های متداول

آیا ایمپلنت دندان برای سالمندان خطرناک است؟

خیر، ایمپلنت دندان به طور کلی روشی امن و مورد تأیید می ­باشد و برای سالمندان نیز خطری ندارد. می­ توان گفت عوارض جانبی ایمپلنت در سالمندان و خطر ایمپلنت برای سالمندان همان مواردی هستند که ممکن است برای سایر گروه ­های سنی نیز در صورت حرفه ای انجام نشدن کاشت ایمپلنت اتفاق بیافتند. البته برای اطمینان قبل از کاشت ایمپلنت دندان شرایط جسمانی و سلامتی فرد توسط دندانپزشک متخصص چک می­شود تا ریسک هرگونه عوارض جانبی کاهش پیدا کند.

ممکن است یک نفر برای کاشت ایمپلنت بیش از حد کم‌سن و سال باشد؟

بله، مسلماً کاشت ایمپلنت برای نوزادان و نوپایان مناسب نیست؛ چون دندان‌های دائمی در این سن هنوز درنیامده است و حتی ممکن است هنوز تمام دندان‌های شیری هم درنیامده باشد. البته کودکان بزرگ‌تر هم متقاضیان خوبی برای کاشت ایمپلنت دندان نیستند. کاشت ایمپلنت برای کودکان شش‌ساله و نوجوانان مناسب نیست.

مسئله اصلی این است که انسان‌ها پیش از 18 سالگی هنوز در حال رشداند. ساختار استخوانی فک نیز هنوز در حال بلوغ است، یعنی ساختار استخوان ثابت نیست و رشدش ادامه دارد. قرار است ایمپلنت‌های دندانی مادام‌العمر باشند، بنابراین انجام دادن جراحی ایمپلنت در سنین بسیار پایین محکوم به شکست است.

کمترین سن برای انجام دادن جراحی کاشت ایمپلنت چه سنی است؟

پایین‌ترین سنی که یک فرد می‌تواند ایمپلنت دریافت کند، 18 سال است، البته لازم به ذکر است که حتی 18 سالگی نیز سن بسیار کمی است.

ممکن است برخی بیماران در 18 سالگی هنوز در حال بلوغ باشند، یعنی رشد و تغییر استخوان فکشان ادامه داشته باشد. بنابراین به‌جای قبول کردن ریسک پس زدن ایمپلنت بهترین کار این است که بیماران دارای دندان غائب و با حداقل 18 سال سن برای ارزیابی کامل موقعیتشان به دندانپزشک مراجعه کنند. طرح درمان سفارشی برای بیماران براساس موقعیت فعلی‌شان تهیه می‌شود.

ممکن است یک نفر برای کاشت ایمپلنت بیش از حد پیر باشد؟

پاسخ این سؤال از نظر فنی منفی است. سالمندان بسیاری کاشت ایمپلنت را پس از 60، 70، 80 و حتی 90 سالگی انجام داده و نتایج فوق‌العاده‌ای نیز از درمان گرفته‌اند. چون احتمال از دست دادن دندان‌ها در سنین بالاتر بیشتر است، ایمپلنت‌های دندانی غالباً راه‌حل بی‌نظیر و رایجی برای دندان مصنوعی و بریج ثابت به شمار می‌آیند.

آیا کاشت ایمپلنت محدودیت سنی دارد؟

پس از عبور از مرز 18 سالگی دیگر محدودیت سنی برای کاشت ایمپلنت وجود ندارد. البته وضعیت سلامت عمومی بیماران پیش از جراحی بررسی می‌شود. عامل‌های خطر متعددی وجود دارد که دندانپزشکان آنها را پیش از جراحی مدّنظر قرار می‌دهند.

بهترین سن برای کاشت ایمپلنت دندان چه سنی است؟

بعد از 18 سالگی و رشد کامل استخوان فک، هر سنی می تواند بهترین سن برای ایمپلنت دندان باشد در صورتی که فرد شرایط انجام ایمپلنت مانند سلامتی عمومی خوب را داشته باشد.