درمان ریشه دندان که به آن عصب کشی دندان هم گفته می شود یک درمان دندانپزشکی است که برای از بین بردن عفونت داخل دندان به کار می رود. این درمان از دندان در برابر عفونت هایی که در آینده ممکن است ایجاد شود هم محافظت می کند. طی درمان ریشه، اعصاب پالپ دندان که همان هسته دندان است برداشته می شود. برای خارج کردن اعصاب پالپ از دندان از این روش درمانی استفاده می شود.
عصب کشی دندان چیست؟
عصب کشی دندان برای ترمیم بخش های داخلی دندان که آسیب دیده اند استفاده می شود. در فرآیند عصب کشی در دندان حفره ای ایجاد می کنند و بخش داخلی آن را که نرم است خارج می کنند. به این بخش مرکزی نرم، پالپ دندان گفته می شود. پالپ دندان از بافت های همبند، اعصاب و منبع خون تشکیل شده است. پالپ تا ریشه دندان امتداد می یابد. پس از خارج کردن پالپ، جای خالی ایجاد شده پر می شود و روی آن پوشیده می شود. تاج دندان که همان بخش سفید رنگ دندان است و هنگام جویدن آن را به کار می بریم درصورت لزوم ممکن است تراشیده شود و مواد مخصوصی جایگزین آن شود. عصب کشی دندان می تواند توسط دندان پزشک معمولی یا متخصص عصب کشی انجام شود.
چه زمانی به عصب کشی دندان نیاز است؟
عصب کشی زمانی انجام میشود که بخش داخلی دندان که نرم است و به آن پالپ گفته میشود آسیب ببیند، ملتهب شود یا عفونت کند.
به بخش قابل مشاهده دندان که از لثه بیرون زده است تاج دندان گفته می شود. تاج دندان می تواند بدون آسیب دیدگی باقی بماند حتی اگر پالپ کاملا مرده باشد. خارج کردن پالپ آسیب دیده یا عفونی بهترین راه برای حفظ ساختار دندان است.
علت های رایج آسیب دیدن پالپ دندان:
- پوسیدگی عمیق دندان به علت رسیدگی نکردن به خرابی دندان
- انجام دادن چندین فرآیند درمانی بر روی یک دندان
- پریدگی لبه یا ترک خوردن دندان
- آسیب رسیدن به دندان بر اثر ضربه دیدن دهان. حتی اگر آسیب وارد شده دندان را نشکند، همچنان ممکن است باعث تخریب پالپ دندان شود.
درد دندان و ورم کردن و احساس گرما در لثه شایع ترین علائم آسیب دیدگی پالپ دندان است. دندانپزشک، دندان دارای درد را معاینه می کند و برای تایید تشخیص خود به کمک اشعه ایکس از آن عکس می گیرد. اگر دندانپزشک شما فکر کند که به عصب کشی نیاز دارید ممکن است شما را به یک متخصص عصب کشی ارجاع بدهد.
چه علائمی نشان می دهد نیاز به عصب کشی دارید؟
گاهی فرد هیچ علائم و نشانه ای ندارد که متوجه شود به عصب کشی نیاز دارد. اکثر مواقع علائمی که نشان دهنده نیاز به عصب کشی است موارد زیر است:
- دندان درد شدید هنگام جویدن یا گاز زدن
- داشتن درد در دندان و حساس بودن آن به گرما و سرما به طوری که بعد از قطع تماس منبع گرما یا سرما با دندان در همچنان ادامه دارد.
- تیره شدن رنگ دندان
- لثه های متورم یا حساس
- جمع شدن چرک اطراف دندان عفونی
- ورم کردن صورت یا گردن
- لق شدن دندان
۷ نکته برای آمادگی پیش از عصب کشی دندان
با دندان پزشک درباره آنتی بیوتیک صحبت کنید.
عفونت دندان باعث میشود درد دندان بیشتر شود. اگر دندانی عفونت دارد با دندانپزشک در رابطه با مصرف آنتی بیوتیک صحبت کنید. این داروها به از بین بردن عفونت کمک می‌کنند و موجب می‌شوند که درد هنگام فرآیند عصب کشی دندان به حداقل میزان ممکن کاهش یابد و دوره نقاهت نیز کوتاه تر شود.
پیش از شروع درمان عصب کشی مسکن بخورید.
دندان پزشک ممکن است پیشنهاد کند که مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن مصرف کنید تا به کاهش التهاب اطراف دندان کمک کند. مسکن را چند ساعت پیش از مراجعه به مطب دندانپزشک مصرف کنید.
مشروبات الکلی مصرف نکنید.
لازم است حداقل ۲۴ ساعت پیش از درمان عصب کشی از مصرف مشروبات الکلی اجتناب شود. الکل، دهان را خشک می کند و فرآیند عصب کشی را پیچیده تر می کند. نوشیدن مشروبات الکلی همچنین باعث می شود دوره نقاهت طولانی تر شود. به همین دلیل لازم است پس از عصب کشی همچنان از مصرف الکل خودداری شود.
مواد مخدر مصرف نکنید.
مصرف سیگار مدت زمان لازم برای بهبودی را طولانی تر می کند، به همین علت لازم است پیش و پس از عصب کشی از مصرف دخانیات خودداری شود. درصورت ضروری بودن مصرف سیگار لازم است روی دندانی را که عصب کشی کرده اید با تکه ای پنبه ی مرطوب بپوشانید.
چند ساعت پیش از شروع عصب کشی آخرین وعده غذایی تان را میل کنید.
برای عصب کشی دندان اغلب لازم است از مواد بی حس کننده استفاده شود به همین علت تا چند ساعت پس از عصب کشی امکان خوردن و جویدن برای فرد میسر نیست. لازم است چند ساعت پیش از مراجعه به دندان پزشک چیزی میل کنید تا بدن به مواد مغذی لازم برای بهبودی دسترسی داشته باشد.
سوالهایتان را با دندانپزشک مطرح کنید.
هنگام حضور در مطب دندان پزشک نگران این نباشید که تا چند پرسش مجاز هستید بکنید. حتما تمام سوال هایی که درباره عصب کشی دارید مطرح کنید. اطمینان خاطر حاصل کنید که درک کاملی از فرآیند عصب کشی دارید و میدانید چه چیزهایی میتوانید بعد از پایان عصب کشی میل کنید.
قبل و بعد از عصب کشی دندان به خوبی استراحت کنید و خواب شبانه عمیق داشته باشید.
حتما پیش و پس از عصب کشی دندان خواب شبانه عمیقی داشته باشید. در بدن انسان بیشتر ترمیم ها زمانی صورت میگیرد که فرد در خواب است. استراحت و خواب کافی و به موقع بهترین روش برای کوتاه کردن دوره بهبودی است.
عصب کشی دندان چگونه انجام می شود؟
ابتدا دندانپزشک از دندان به کمک اشعه ایکس عکس برداری میکند تا کانال های ریشه دندان را ببیند و تشخیص دهد که آیا در استخوان اطراف دندان عفونت وجود دارد یا خیر. عصب کشی دندان در مطب دندانپزشک انجام می شود. زمانی که به مطب دندانپزشک می رسید یک تکنسین شما را به اتاق درمان راهنمایی می کند و به شما کمک می کند که روی صندلی مخصوص بنشینید سپس پیش بندی به دور گردنتان می بندد تا از لکه شدن لباس هایتان جلوگیری شود.
گام ۱: بی حس کردن
دندانپزشک مقدار اندکی مواد بی حس کننده بر روی لثه ای که نزدیک دندان عفونی است قرار می دهد. پس از اینکه بی حس کننده اثر خود را بگذارد داروی بی حسی به لثه ها تزریق میشود. در اینجا ممکن است احساس سوزش شدیدی به شما دست بدهد اما به زودی رفع می شود.
شما حین فرآیند عصب کشی دندان به هوش و هشیار خواهید ماند اما مواد بی حسی تزریق شده باعث میشود که دردی احساس نکنید.
گام ۲: خارج کردن پالپ دندان
زمانی که دندان بی حس است دندانپزشک در بالای دندان با ابزار مخصوص حفره کوچکی ایجاد می کند. هنگامی که پالپ عفونی یا آسیب دیده در معرض دید قرار میگیرد دندانپزشک با دقت تمام آن را به کمک ابزار مخصوصی به نام فایل خارج میکند سپس تمام کانال های دندان را به دقت پاکسازی می کند.
گام ۳: آنتی بیوتیک
هنگامی که پالپ خارج شود دندانپزشک ممکن است سطح فضایی را که پیش از این پالپ در آن قرار داشت به آنتی بیوتیک موضعی آغشته کند تا اطمینان خاطر حاصل کند که عفونت کاملاً از بین رفته است و همچنین از ایجاد عفونت مجدد پیش گیری شود.
گام ۴: پر کردن دندان به صورت موقت
دندانپزشک فرآیند عصب کشی را با پرکردن حفره ای که در گام اول در بالای دندان ایجاد کرده بود به پایان می‌رساند. برای پر کردن این حفره از ماده‌ای نرم استفاده می شود و این پر کردن موقتی است. پرکردن حفره باعث میشود کانال‌های دندان توسط بزاق دهان آسیب نبینند.
در فیلم عصب کشی دندان که در ادامه میبینید، می توانید مراحل عصب کشی دندان را مشاهده کنید:
آیا عصب کشی دندان درد دارد؟
یکی از بزرگترین ترس های افراد در رابطه با عصب کشی دندان این است که این فرآیند ممکن است بسیار دردناک باشد، اما در صورتی که اگر دندانپزشک ماهر باشد عصب کشی دندان نسبتا فاقد درد خواهد بود.
دردی که بیمار احساس می کند ناشی از عفونت دندان است و نه خود فرآیند عصب کشی و در واقع عصب کشی دردی ایجاد نیمکند بلکه درصدد تسکین درد حاصل از عفونت است. دندانپزشک با تزریق بی حسی موضعی به دندان و ناحیه اطراف آن درد این عمل را تسکین میدهد.
پس از عصب کشی، اطراف دندان عصب کشی شده ممکن است به لمس حساس باشد که طبیعی است. این درد و حساسیت موقتی است و مصرف مسکن های بدون نسخه آن را تسکین می دهد. در صورت نیاز از داروهایی مانند کدئین که نیاز به نسخه پزشک دارند کمک بگیرید. دندانپزشک ممکن است برای درمان عفونت یا جلوگیری از آن برایتان آنتی بیوتیک تجویز کند.
ترمیم دندان پس از عصب کشی چگونه است؟
پس از عصب کشی، لازم است دندان ترمیم شود تا ظاهر و عملکرد آن تا حد ممکن به مانند دندانی طبیعی شود. اگر عصب کشی دندانتان توسط متخصص عصب کشی انجام شده باشد خود متخصص حفره ایجاد شده را موقتا با مواد مخصوصی پر می کند و بعد از عصب کشی دندان لازم است که به دندان پزشک یا متخصص پروتز دندان مراجعه کنید تا دندان عصب کشی شده را برایتان ترمیم کند.
متخصص پروتز دندان در واقع به دندان پزشکی گفته می شود که تخصصش این است که با استفاده از روکش، بریج، پروتز و ایمپلنت دندان ها را ترمیم و در صورت لزوم جایگزین کند. دندانپزشک شما ممکن است برای ترمیم دندان از مواد پرکننده دندان دائمی یا روکش استفاده کند. انتخاب روش ترمیم به این بستگی دارد که بخش باقی مانده از دندان چقدر استحکام دارد. دندان های پشتی احتمالا به روکش نیاز خواهند داشت چون جویدن فشار زیادی بر این دندان ها وارد میکند. اگر بخش باقی مانده از دندان به اندازه کافی نباشد از پست (Post) استفاده میشود تا روکش را نگهدارد.
کارهایی که بعد از عصب کشی دندان باید انجام دهید.
ممکن است با از بین رفتن اثر مواد بی حسی، در دندان و لثه هایتان احساس درد داشته باشید. لثه هایتان ممکن است ورم کنند. اکثر دندانپزشکان به شما توصیه می کنند که برای تسکین این درد ها از مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوبروفن کمک بگیرید. اگر درد شدت یافت یا بیشتر از چند روز ادامه داشت مسئله را با دندانپزشکتان درمیان بگذراید.
پس از اتمام عصب کشی می توانید به فعالیت های روزانه تان بپردازید. تا زمانی که دندان عصب کشی شده به صورت دائم پر و یا روکش نشده است از جویدن به کمک آن دندان خودداری کنید.
چند روز پس از عصب کشی لازم است به مطب دندان پزشکتان مراجعه کنید. دندانپزشک از دندانتان با اشعه ایکس عکس برداری خواهد کرد تا اطمینان خاطر حاصل کند که عفونت به کلی از بین رفته است. او همچنین مواد پرکننده موقتی دندانتان را خارج میکند و دندان را به صورت دائم پر میکند.
اگر ترجیح میدهید که دندانتان روکش شود، دندانپزشک بر روی دندان عصب کشی شده تان روکش دائمی قرار میدهد. روکش نوعی دندان مصنوعی است که از جنس سرامیک یا طلا ساخته میشود. از مزایای روکش دندان این است که بسیار واقعی و طبیعی به نظر میرسد.
ممکن است چند هفته زمان لازم باشد تا به دندانتان بعد از ترمیم عادت کنید. این کاملا طبیعی است و نیازی به نگران نیست.
در بیشتر موارد میتوان از نیاز به عصب کشی سایر دندانها با رعایت نکات زیر جلوگیری کرد:
- تمیز کردن دندان ها و رعایت بهداشت دهان و دندان
- مصرف نکردن غذاهایی که شکر زیادی دارند.
- ترک کردن سیگار درصورت مصرف سیگار
پیشگیری
به منظور جلوگیری از عفونت، پوسیدگی دندان و بیماری لثه، دندانپزشکان توصیه می کنند:
- دندان ها را هرشب قبل از خواب مسواک بزنید و فراموش نکنید که حداقل یکبار دیگر در طول روز مسواک بزنید.
- از خمیردندانی استفاده کنید که حاوی فلوراید است.
- از مسواک مناسب استفاده کنید و به طور منظم آن را تعویض کنید.
- به طور منظم به مطب دندانپزشک برای چک آپ و پاکسازی دندان مراجعه کنید.
- کشیدن نخ دندان میان دندان ها به منظور جلوگیری از تشکیل پلاک
- داشتن رژیم غذایی سالم و مصرف نکردن نوشیدنی ها و غذاهای شیرین
استفاده از سیلانت های دندانی (Dental Sealants) هم می تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند.
مشکلات و عوارض عصب کشی دندان
مانند هر درمان دیگری، عصب کشی دندان نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد.
- گاهی اوقات دندانپزشک تنها ۳ تا از کانال های ریشه دندانی را که ۴ کانال ریشه دارد میابد. اگر یک کانال درمان نشود، عفونت ممکن است ادامه پیدا کند و به استخوان فک برسد.
- دندانپزشک باید مطمئن شود که مواد پرکننده ای که در دندان قرار می دهد تا انتهای کانال میرود و کاملا آن را پر می کند. اگر کانال ریشه دندان به خوبی پر نشده باشد عفونت ممکن است مجدداً ایجاد شود.
- طی فرآیند عصب کشی دندان، ریشه دندان ممکن است ترک بردارد یا ابزاری که دندانپزشک استفاده می کند در کانال بکشند یا کانال را سوراخ کند. در این شرایط پرکردن دندان به صورت موثر کار بسیار سختی خواهد بود.
اگر عوارض و مشکلات بالا رخ بدهد، متخصص می تواند به حل مشکل بپردازد و بعد از رفع شدن آن، فرآیند عصب کشی را به اتمام برساند.
برای اجتناب از مشکلاتی مانند آنچه ذکر شد، بیمار باید همواره از دستورالعمل های دندانپزشک پیروی کند. اگر مصرف آنتی بیوتیک لازم است، باید آن را کامل و تا انتها مصرف کند و پس از مدتی مصرف آن را قطع نکند. پس از اتمام عصب کشی دندان، ترمیم دائمی دندان مانند روکش دندان بسیار ضروری است.
هزینه عصب کشی دندان
قیمت عصب کشی دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد که در پایین ذکر شده اند.
- تعداد کانال های ریشه دندان نیازمند به عصب کشی
- پیچیدگی مشکل و درمان ریشه
- نوع پر کردن یا روکش دندان بعد از عصب کشی
- مهارت و تخصص دندانپزشک
- منطقه و موقعیت جغرافیایی مطب دندانپزشک یا کلینیک
عصب کشی یک پروسه ی درمانی دندانپزشکی است بنابراین بسیاری از طرح های بیمه هزینه عصب کشی را پوشش می دهند. برای برآورد قیمت دقیق عصب کشی دندان خود بهتر است توسط دندانپزشک معاینه شوید.
سوالات پرتکرار
آیا عصب کشی دندان درد دارد؟
عصب کشی دندان درد ندارد و می تواند از دندانی که بدون عصب کشی ممکن است نیاز به کشیده شدن داشته باشد، محافظت کند.
بعد از عصب کشی تا چه مدت دندان درد می کند؟
اگر عصب کشی دندان با موفقیت انجام شده باشد تنها چند روز پس از اتمام فرآیند زمان می برد تا درد کاملا از بین برود. درد پس از درمان عصب کشی موقتی است و خود به خود چند روز پس از درمان رفع می شود، البته لازم است که شما بهداشت دهانی راه به خوبی رعایت کنید. اگر درد بیش از ۳ روز به طول بینجامد لازم است که به دندانپزشکتان اطلاع دهید.
عصب کشی دندان چه قدر طول می کشد؟
به طور میانگین عصب کشی دندان ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان می برد. مواردی که پیچیدگی شان بالا است ممکن است تا ۹۰ دقیقه نیز طول بکشد. عصب کشی دندان معمولا طی دو جلسه مراجعه به دندانپزشک انجام می شود.
آیا اثر عصب کشی دندان دائمی است؟
عصب کشی دندان در ۹۵ درصد موارد موفقیت آمیز است و تا پایان عمر فرد اثرش ماندگار است. مهم ترین کاری که فرد باید انجام دهد تا اثر عصب کشی دندانش تا جای ممکن ماندگار بماند این است که بلافاصله پس از عصب کشی، دندانش را به صورت دائم ترمیم کند (پرکردن دائم یا استفاده از روکش) و دندان ترمیم شده اش را با رعایت بهداشت دهانی حفظ کند.
آیا عصب کشی دندان در دوره بارداری بی خطر است؟
واقعیت این است که زنان در دوره بارداری با مشکلات دندانی مواجه می شوند و بسیار از زنان که دندانشان به عصب کشی نیاز دارد تا پیش از باردار شدن متوجه این موضوع نمی شوند. خوشبخاتانه عصب کشی برای زنان باردار به طور کلی بی خطر است.
آیا عصب کشی دندان برای دندان شیری ممکن است؟
کودکان میتوانند دندان های شیری و دائمی شان را عصب کشی کنند. دندان های شیری در سنین کودکی خواهد افتاد. با این حال تا زمانی که دندان های دائمی رشد نکرده اند دندان های شیری باید در دهان کودک باقی بماند. اگر دندان های شیری خیلی زود بیفتند کودک برای جویدن و صحبت کردن به مشکل می خورد.
آیا عصب کشی دندان های جلو باعث تغییر رنگشان می شود؟
عوامل بسیاری میتواند دندانهای جلو را پس از عصب کشی دچار تغییر رنگ کنند، اما اینگونه نیست که در تمام موارد عصب کشی دندان جلو به تغییر رنگ این دندان ها منجر شود. با این حال اگر بافت پالپ داخل دندان باقی مانده باشد فرد ممکن است به علت تجزیه پالپ باقی مانده دچار تغییر رنگ در دندان شود.
آیا میتوان در منزل عصب کشی دندان را انجام داد؟
خیر، عصب کشی دندان را نمی توان در منزل انجام داد.
