اولین نکته‌ای که باید به یاد داشته باشید این است که بافت های بدن ازجمله بافت لثه، رنگ خود را از رنگدانه ای به نام ملانین می‌گیرند که میزان آن در هر فرد متفاوت خواهد بود. اگر مقدار ملانین در فرد زیاد باشد ممکن است لثه‌های او نیز تیره‌تر باشد که امری طبیعی خواهد بود. به عبارت دیگر اگر همیشه لثه‌های فرد تیره بوده‌اند نیازی به رسیدگی نخواهد بود ولی اگر این مشکل اخیراً ایجاد شده است ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای باشد. در صورت تغییر رنگ لثه‌ها در کوتاه مدت و یا ایجاد لکه‌های تیره بر روی آن‌ها، احتمالاً ملانین نقشی در این مشکل نخواهد داشت.
چه عواملی باعث تغییر رنگ لثه کودکان می‌شوند؟
ازجمله دلایل تیرگی لثه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده نامناسب از مسواک و نخ دندان
استفاده از نخ دندان یکی از اقدامات ضروری برای حفظ سلامت دهان و لثه خواهد بود. نخ دندان از تجمع پلاک‌ها و پوسیدگی دندان‌های کودک جلوگیری خواهد کرد. نخ دندان انواع مختلفی داشته و ممکن است لثه‌های فرد نسبت به آن حساس بوده و یا در اثر فشار زیاد به هنگام استفاده، لثه‌های فرد دچار خونریزی شوند. این خونریزی می‌تواند به دلیل مشکلات زمینه‌ای نیز ایجاد شود.
زمین خوردن کودکان با صورت و دهان
کبودی لثه ممکن است در اثر زمین خوردن و یا ضربه نیز ایجاد شود. بسته به سن فرد و نوع فعالیت – آسیب‌های ورزشی، زمین خوردن در اثر لغزش پا و یا ضعیف بودن استخوان‌ها – زمین خوردن بر روی صورت می‌تواند باعث کبودی لثه‌ها شود. کبودی در اثر پاره شدن عروق خونی کوچک در زیر سطح لثه ایجاد می‌شود. در صورتی که کودک شما بر روی صورت زمین خورده و دچار کبودی لثه شده است، مناطق دیگر صورت او را نیز از نظر کبودی و آسیب‌های دیگر بررسی کنید. ممکن است دندان کودک شکسته و یا به لب‌ها، فک و دیگر نقاط صورت او آسیب وارد شده باشد. قرار دادن یخ بر روی کبودی می‌تواند برای آسیب‌های خفیف مؤثر باشد.
بریدن لب و لثه کودکان
خوردن اشیای تیز و یا برخورد آن‌ها با دهان کودک می‌تواند باعث کبودی لثه شود. برای مثال خوردن چیپس، استفاده از خلال دندان و یا غذا خوردن با استفاده از چنگال می‌تواند باعث کبودی و بعضاً خونریزی لثه شود.
رشد دندان در کودکان
معمولاً دندان‌های کودک در سنین 6 ماه یا 1 سالگی شروع به رشد می‌کنند. نوزاد در زیر لثه‌های خود 20 دندان داشته که تا سن 3 سالگی اکثر آن‌ها رشد خواهند کرد. با شروع رشد دندان‌ها لثه حساس شده و ممکن است دچار کبودی شود. این کبودی‌ها ممکن است در اثر رشد خود دندان‌ها و یا اشیایی که کودک بر روی لثه‌ی خود می‌مالد ایجاد شوند.
بیماری Thrombocytopenia
ترومبوسیتوپنی عارضه‌ای است که در اثر کمبود تعداد پلاکت‌های خون ایجاد می‌شود درنتیجه پلاکت کافی برای لخته شدن خون و توقف خونریزی در محل زخم یا بریدگی وجود نخواهد داشت. اگر فرد مبتلا به این عارضه آسیب ببیند ممکن است دچار خونریزی شدیدی شود چراکه تعداد پلاکت‌ها پایین بوده و نمی‌توانند خون را لخته کنند. ازجمله علائم این بیماری می‌توان به خونریزی لثه، کبود شدن مکرر و یا تغییر رنگ کبودی‌ها به بنفش، قهوه‌ای و قرمز اشاره کرد.
چگونه کبودی و تغییر رنگ لثه کودکان را تشخیص دهیم؟
عوامل مختلفی برای تشخیص علت کبودی لثه‌ی کودک باید در نظر گرفته شوند ازجمله:
- ضربه
- آسیب فیزیکی
- خوردن غذاهای تیز
- عارضه‌های دیگر مثل التهاب لثه
پزشکی که به آن مراجعه می‌کنید بسته به علت مشکل شما متفاوت خواهد بود.
اگر کودک شما زمین خورده و آسیب وارد شده خفیف است می‌توانید از پزشک خود نوبت گرفته و به او مراجعه کنید تا پس از معاینه و تشخیص علت شما را به متخصص مربوطه ارجاع دهد. ولی در صورتی که آسیب وارد شده شدید است به اورژانس مراجعه کنید.
کودکی که در حال دندان درآوردن است توسط متخصص اطفال معاینه شده و ممکن است به دندانپزشک نیز ارجاع داده شود.
اگر مشکل لثه‌ها مربوط به دهان و دندان باشد، دندانپزشک می‌تواند در تشخیص آن به شما کمک کرده و برنامه‌ای برای رفع آن به شما ارائه دهد.
پزشک یا دندانپزشک معمولاً سوالاتی در مورد علائم کودک از شما پرسیده و ممکن است بسته به نوع آسیب از کودک شما گرافی بگیرد.
در مواردی مثل ترومبوسیتوپنی پزشک معاینه‌ی فیزیکی انجام داده و آزمایش خون برای شما درخواست خواهد کرد. به علاوه در صورت پایین بودن تعداد پلاکت ممکن است نمونه برداری از مغز استخوان برای شما درخواست شود تا سرطان و دیگر بیماری‌های مغز استخوان تشخیص داده شوند. همچنین ممکن است برای بررسی بزرگ شدن گره‌های لنفاوی، طحال و یا سیروز کبدی از روش‌هایی مثل سی تی اسکن استفاده شود.
کبودی لثه در نوزادان
با وجود این که کبودی لثه در نوزادان عموماً دلیل ژنتیکی دارد، ممکن است این مشکل در اثر رشد دندان‌ها نیز ایجاد شود. با رشد دندان‌های نوزاد ممکن است لثه‌ها کمی متورم شده و تغییر رنگ پیدا کنند.
البته در صورت منتشر شدن این کبودی‌ها باید خونریزی داخلی مورد بررسی قرار بگیرد. هرگونه تغییر ناگهانی در رنگ لثه‌ی نوزاد و کودک باید فوراً پیگیری شود.
در مواجهه با کبودی و تغییر رنگ لثه کودکان چه کنیم؟
اگر کودک شما به درد لثه مبتلاست می‌توانید برای کاهش درد اقداماتی را انجام دهید:
- عدم مصرف غذاهای تیز و ترد
- استفاده از یک مسواک نرم
- استفاده‌ی ملایم از نخ دندان
- شستشوی دهان با آب نمک گرم
اگر لثه‌های کودک شما دردناک شده‌اند داروهای بدون نسخه به استامینوفن و ایبوپروفن می‌توانند به او کمک کنند. در صورت شدید بودن درد با دندانپزشک یا پزشک خود تماس بگیرید.
کبودی و تغییر رنگ لثه کودکان چگونه درمان می‌شود؟
درمان تورم لثه بسته به علت آن متفاوت خواهد بود:
- در صورت خفیف بودن تورم معمولاً مشکل به صورت خود به خودی رفع خواهد شد. استفاده از کمپرس سرد و مصرف غذاهای نرم می‌تواند به شما کمک کند.
- برای کودکانی که در حال دندان درآوردن هستند از غذاهای سفت استفاده نکنید.
- ازجمله دیگر روش‌های درمانی می‌توان به گذاشتن یک قاشق کوچک خنک، گاز مرطوب یا انگشت تمیز بر روی لثه اشاره کرد.
در صورت تشخیص ترومبوسیتوپنی ممکن است از تزریق خون برای افزایش تعداد پلاکت‌ها استفاده شود. این کار در صورت پایین بودن بسیار شدید تعداد پلاکت انجام می‌شود. سطح طبیعی پلاکت در خون، 150000 پلاکت در هر میکرولیتر است.
ممکن است پزشک انجام جراحی برای برداشتن طحال را پیشنهاد دهد. یکی دیگر از گزینه‌های درمانی نیز استفاده از استروئیدها و ایمونوگلوبولین ها به همراه داروهای تحریک کننده‌ی تولید پلاکت است.
سؤالات متداول
بهبودی لثه‌ی کبود شده چقدر زمان خواهد برد؟
مدت زمان بهبودی کبودی لثه متفاوت بوده و به علت کبودی و بیماری‌های زمینه‌ای بستگی خواهد داشت. بریدگی‌های خفیف لثه در عرض 3 تا 4 روز بهبود پیدا می‌کنند.
کبودی لثه در نوزادان به چه شکلی خواهد بود؟
کبودی لثه‌های نوزادان به شکل لکه‌های قرمز تیره، قهوه‌ای، آبی، بنفش و یا بی رنگ دیده می‌شود. بعضاً ممکن است در زمان رشد دندان‌ها این کبودی‌ها بسیار پررنگ باشند.
بهترین دارو برای درد لثه چیست؟
داروهای مسکن مثل استامینوفن و ایبوپروفن می‌توانند ناراحتی‌های دهان و دندان را برطرف کنند. ممکن است فرد با ترکیب داروهای مسکن بدون نسخه با روش‌های خانگی مثل قرقره‌ی آب نمک بهترین نتیجه را بگیرد.
آیا کبودی دندان نوزاد بهبود پیدا می‌کند؟
در بسیاری از موارد آسیب‌های دندان سطحی بوده و همانند دیگر آسیب‌های سطحی بدن به سرعت بهبود پیدا می‌کنند. با این حال ممکن است این آسیب‌های شدید بوده و سلامت دندان‌های کودک را تا چندین سال تحت تأثیر قرار دهند.
چرا دندان‌های کودک 2 ساله‌ی من سیاه شده‌اند؟
سیاه شدن دندان‌های کودک می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. ازجمله شایع‌ترین علل این مشکل می‌توان به عفونت‌های باکتریایی، عدم رعایت بهداشت دهان و حتی ضربه اشاره کرد.
