کیست دندان و لثه: درمان کیست لثه و دندان و انواع کیست دهان

کیست اساسا کیسه ای از بافت نرم یا مایعی است که در کنار یا اطراف دندان ایجاد می شود و روی لثه قابل مشاهده است. کیست های دندانی اغلب نتیجه دندان مشکل دار یا بافت لثه درگیر است. این کیسه های کوچک مایع، گاهی اوقات ممکن است بدون آلودگی و یا حاوی مواد عفونی باشند. کیست‌های دندانی را می‌توان در اطراف ریشه دندان‌های مرده/عفونی، در لثه، اطراف دندان عقل نهفته، در سینوس‌های فک بالایی یا در استخوان فک یافت.

کیست های دندانی چه هستند؟

کیست دندان یک کیسه بسته است که یک غشاء مشخص دارد و به طور غیر طبیعی در حفره یا ساختار لثه یا دندان رشد می کند. کیست های دندانی به آرامی در داخل و اطراف دندان رشد می کنند. اغلب آنها را در لثه ها، نزدیک تاج ها، روی نوک ریشه دندان های مرده، دندان های آسیاب قبل از رویش و دندان هایی که سالم نیستند، مشاهده می کنید. ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا بیماران متوجه شوند که کیست های دندانی دارند، زیرا تا زمانی که آنها عفونی نشوند، هیچ دردی در رابطه با رشد آنها وجود ندارد.

اگر متوجه رشدی عجیب در دهان و سایر مسائل مربوط به سلامت دندان خود شدید، سریعا در مورد این تغییرات با دندانپزشک خود مشورت کنید. دریافت درمان زودهنگام می تواند مشکل سلامتی جدی در مراحل اولیه را تشخیص دهد یا از مشکلات بیشتر دندانی پیشگیری کند. علت و شدت کیست دندان مسیر درمان را تعیین می کند.

در ادامه می­ توانید عکس کیست دهان و لثه را مشاهده کنید:

انواع کیست دندان

یکی از مهمترین نکاتی که بیماران مبتلا به مشکلات دندانی باید بدانند این است که کیست ها انواع مختلفی دارند. به طور خاص، سه نوع – کیست پری اپیکال، کیست دنتی ژروس و کراتوسیست ادنتوژنیک – وجود دارد.

در اینجا ویژگی های اصلی آنها بازگو می شود:

کیست پری اپیکال

این کیست شایع ترین کیست دندان است و نام های زیادی دارد. دندانپزشکان ممکن است از آن به عنوان کیست رادیکولار، کیست پریودنتال آپیکال، کیست انتهای ریشه یا فقط کیست دندان نام ببرند.

این کیست در اثر مرگ یا نکروز بافت پالپی داخل دندان ایجاد می شود. مرگ پالپ معمولاً در نتیجه پوسیدگی یا آسیب دندان است. هنگامی که نکروز پالپ رخ می دهد، باعث التهاب و ترشح سموم، معمولاً در انتهای نوک ریشه می شود، از این رو به آن “کیست انتهای ریشه” می گویند.

در بیشتر موارد، درمان خیلی پیچیده نیست. برای بهبودی بیمار، دندانپزشک باید از درمان ریشه استفاده کند. در صورتی که این کار مفید نباشد، دندانپزشک باید دندان مرده را حذف کند. این تنها راهی است که آنها می توانند به کیست برسند، آن را خارج کنند و ناحیه عفونی را تمیز کنند.

بهترین راه برای اطمینان از عدم بروز مجدد التهاب یا عفونت، پر کردن ناحیه با دندان مصنوعی است. برای پیشگیری از تشکیل مجدد کیست، دندانپزشکان معمولا کانال ریشه رتروگراد را پر می کنند.

کیست دنتی ژروس

کیست‌های دنتی ‌ژروس منشأ اپیتلیالی دارند و رایج ترین کیست‌هایی هستند که در کودکان یافت می‌شوند. لازم به ذکر است که این کیست معمولا در ناحیه دندان عقل پایین یا دندان نیش دائمی بالایی ظاهر می شود و در اطراف تاج دندان رشد نکرده ایجاد می شود.

در بیشتر موارد چیزی که باعث ایجاد این کیست می شود فشاری است که دندان در حال رشد به فولیکول وارد می کند. این فشار جریان طبیعی خون قطع می کند و به همین دلیل ممکن است مایع بین بافت غشای مینای دندان و قسمت تاجی دندان جمع شود. این مایع باعث التهاب و عفونت می شود که در نتیجه اغلب یک کیست دنتیژروس ایجاد می شود. متاسفانه تنها راه درمان این کیست کشیدن دندان و برداشتن کیست با جراحی است.

کراتوسیستیک ادنتوژنیک

بیماران به احتمال زیاد متوجه این کیست در ناحیه عقبی فک پایین یا مندیبل می شوند. اگر چه این کیست نامی ترسناک دارد، اما تقریباً شبیه سایر کیست های دندانی است. با این حال، برای اینکه دندانپزشک مطمئن شود، معمولاً باید بیوپسی، بررسی میکروسکوپی و رادیوگرافی انجام دهد.

متأسفانه متخصصان نمی توانند علت این کیست را مشخص کنند، اما چندین نظریه وجود دارد که ممکن است منشا کراتوسیست را مشخص کند.

برخی از دندانپزشکان معتقدند کیست در محلی که دندان باید قرار می گرفت ظاهر می شود تا این ناحیه را پر کند. دیگر متخصصان حدس می زنند که این کیست در حقیقت توموری است که از لامینه یک دندان آسیب دیده یا مرده ایجاد می شود.

تنها راه درمان این کیست، برداشتن آن با جراحی است. کیست ممکن است دوباره پدیدار گردد و به همین دلیل است که دندانپزشکان معمولاً پس از جراحی، درمان را تجویز می کنند.

کیست لامینای دندانی در نوزاد

کیست لامینای دندان که به نام کیست لثه نوزاد نیز شناخته می شود، یک ضایعه خوش خیم و موقت مخاط دهان می باشد. این ضایعات معمولاً متعدد هستند اما اندازه آنها افزایش نمی یابد. از آنجایی که خود محدود شونده هستند و چند هفته یا چند ماه بعد از به دنیا آمدن به خودی خود از بین می روند، نیازی به درمان ندارند.

علل کیست دندان

در بیشتر موارد، کیست ها در نوک ریشه دندان مرده یا در حال تخریب شکل می گیرد. وقتی در مورد علل کیست دندان صحبت می شود، رایج ترین آنها را می توان موارد زیر دانست:

• رشد نامنظم دندان یا حالت قرارگیری نامناسب دندان در دهان
• کانال ریشه دندان به طور طبیعی یا به خاطر عاملی نامناسب از کار افتاده
• سندرم ژنتیکی به نام سندرم گورلین
• در صورتی که دندان به هر طریقی پوشانده یا نهفته شود، کیست ایجاد می گردد. به عنوان مثال، دندان عقل اغلب پوشانده می شود.
• دندان های تخریب شده محیط مناسبی برای کیست ها هستند.
• عفونت

علائم رایج کیست دندان

در ابتدا هیچ علائم واضحی از کیست دندان دیده نمی شود، بنابراین اکثر بیماران تا زمانی که کیست ها عفونی نشوند از وجود آن ها بی اطلاع هستند. با این حال، برخی از علائم نامحسوس وجود دارد که باید به آنها توجه کرد:

• دندان های حساس
• جابجایی دندان ها – ممکن است فاصله هایی بین دندان ها ظاهر شود.
• لق شدن دندان ها
• التهاب یک ناحیه خاص از لثه
• آزردگی در هنگام فشار روی ناحیه خاصی از لثه
• بی حسی در صورت و بی حسی به علت فشار کیست روی عصب

اگرچه کیست های دندانی معمولاً نتیجه برخی مشکلات یا عفونت های دندانی هستند، اما می توانند علامت بیماری دیگری نیز باشند.

اگر بیمار متوجه هر یک از این علائم شد و به احتمال داشتن کیست مشکوک شد، باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کند.

تشخیص کیست دندان توسط دندانپزشک

دندانپزشک به ندرت کیست دندانی را در مراحل اولیه معاینه فیزیکی دندان کشف می کند، زیرا معمولاً کیست ها قابل مشاهده نیستند. خوشبختانه، امروزه اشعه ایکس نقش عمده ای را در معاینات دندانپزشکی دارد و در اینجاست که دندانپزشک یا جراح وجود کیست های دندانی را تشخیص می دهد، زیرا آنها به صورت لکه های تیره روی عکس اشعه ایکس دندان ظاهر می شوند.

دندانپزشک ممکن است بتواند فقط با معاینه دهان، وجود کیست های دندانی بسیار بزرگ را تشخیص دهد. با این حال، از آنجایی که کیست های دندانی مدت طولانی زمان نیاز دارند تا رشد کنند، این امر به این معنی است که بیمار وقفه زیادی بین جلسات معاینه ایجاد کرده است.

درمان کیست دندان با استفاده از روش جراحی برداشتن کیست.

پس از معاینه کامل و عکس برداری اشعه ایکس، دندانپزشک تصمیم می گیرد که کدام درمان برای کیست دندانی خاص شما بهترین است. ممکن است تصمیم بگیرد کیست و دندان آسیب دیده را بردارد یا در عوض از مارسوپیالیزیشن استفاده کند. در مارسوپیالیزیشن شکافی در کیست ایجاد می‌شود و سپس دهانه شکاف بخیه می‌شود تا باز بماند و کیست بتواند آزادانه خود را تخلیه کند.

چند روز قبل از عمل برداشتن کیست دندان، دندان ها به طور کامل تمیز و پولیش می شوند. در این زمان، اغلب برای افزایش باکتری های مفید در بزاق، پروبیوتیکی خوراکی داده می شود تا به روند بهبودی کمک کند.

در صورت نیاز به درمان ریشه، معمولاً قبل از برداشتن کیست دندان این کار انجام می شود. کیست با بی حسی موضعی برداشته می شود. بسیاری از دندانپزشکان، در طول کل عمل، این پیشنهاد را می دهند که آرام بخش تزریق شوند.

نسبتا احتمال دارد که جراح دندان مرتبط با کیست دندان را نیز خارج کند. در برخی موارد، ممکن است برای پر کردن فضای خالی باقی مانده از برداشتن کیست، از مواد پیوند استخوان استفاده شود. سپس محل زخم با بخیه بسته می شود.

اغلب، بافتی که جراح برمی دارد به آزمایشگاه پاتوبیولوژی فرستاده می شود تا اطمینان حاصل شود که بافت کیست است و تومور نیست.

کیست های دندانی چه مشکلاتی می توانند ایجاد کنند؟

کیست های دندانی ممکن است این مشکلات  را ایجاد کنند:

• درد و یا التهاب به دلیل عفونت
• ضعیف شدن استخوان فک به علت انبساط کیست
• جابجایی دندان هایی که توسط کیست در حال رشد به کنار هل داده می شوند.
• مشکلات تنفسی و خواب مرتبط با مشکلات سینوسی

کیست های دندانی بدون علامت می توانند برای ماه ها یا سال ها کشف نشده باقی بمانند.

جلوگیری از تشکیل کیست های دندانی

دندان هایی که سالم می مانند، به ندرت در کنار آنها کیست ایجاد می شود. اگر اعصاب دندان (در اثر عفونت یا ضربه) از بین برود، باید به طور حرفه ای درمان شود تا از تبدیل شدن آن به منبع عفونت جلوگیری گردد. اگر این عمل موفقیت آمیز باشد، بافت های کنار ریشه نباید به منظور تشکیل کیست (یا آبسه) تحریک شوند. به همین دلیل است که مراجعه منظم به دندانپزشک بسیار مهم است.

گاهی اوقات، دندانپزشک ممکن است حدس بزند که شما دندان نهفته دارید. برای چنین مواردی توموگرافی کامپیوتری سه بعدی i-CAT به منظور ممکن شدن بررسی موقعیت و وضعیت سلامت دندان توصیه می شود. این کار می تواند به شناسایی کیست ها در زمانی که کوچک هستند کمک کند و یا با حذف نقطه شروع احتمالی، از تشکیل کیست ها جلوگیری کند.

درمان کیست دهان در خانه

سعی نکنید کیست دندان خود را با شی نوک تیز درمان کنید یا خودتان آن را پاره نکنید. این می تواند منجر به آسیب ناخواسته یا حتی عفونت جدی شود. احتیاط بهتر از پشیمانی است.

تشخیص و درمان برخی انواع کیست های دهان و لثه نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارد. به تعویق انداختن مراجعه به دندانپزشک ممکن است باعث وخیم ­تر شدن وضعیت کیست و پیچیده شدن روند درمان شود.

برخی از مردم کیست و آبسه عفونی دندان را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. برای آبسه دندان بهترین راه برای مقابله با آن، فقط رها کردن آن و رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان، مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی و استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در شب است. این آبسه‌ها ‌خود به خود پاره می‌شوند و هیچ عوارض جانبی یا مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند.

تفاوت بین کیست دندان و آبسه

کیست دندان در مقابل آبسه قطعاً رایج ترین دوراهی است که بیماران هنگام داشتن التهاب های دردناک در دهان دارند.

بنابراین، دانستن اینکه تفاوت اصلی بین کیست دندان و آبسه، عفونت است، برای بیماران ضروری است. اکثر کیست های دندانی عفونی نیستند، اما اگر عفونی شوند، آبسه نامیده می شوند. آبسه معمولاً در کیست دندان یا نزدیک آن ایجاد می شود.

عامل اصلی آبسه باکتری های موجود در لثه است و در بیشتر موارد، به دلیل پوسیدگی دندان روی می دهد. اگر بیمار آبسه کوچکی داشته باشد، می تواند آن را با آنتی بیوتیک درمان کند. اما آبسه های بزرگ باید توسط جراح دندان برداشته شوند.

سوالات پرتکرار

آیا کیست های دندانی به خودی خود از بین می روند؟

کیست های دندانی باید توسط دندانپزشک برداشته یا تخلیه شوند. متأسفانه، کیست های دندانی خود به خود از بین نمی روند.

آیا کیست های دندانی با آنتی بیوتیک ها قابل درمان هستند؟

یک کیست دندانی بسیار کوچک اغلب با استفاده از داروهای ضد التهابی و آنتی بیوتیک ها با موفقیت درمان می شود. سپس بدن ممکن است به طور طبیعی کیست را جذب کند و بیمار نیازی به برداشتن کیست دندان نداشته باشد.

آیا برداشتن کیست دندان دردناک است؟

برداشتن کیست دندان دردناک نیست، زیرا قبل از شروع هر کاری، ناحیه مورد نظر توسط دندانپزشک با بی حسی موضعی بی حس می گردد.

چه زمانی کیست دندان نیاز به جراحی دارد؟

کیست های دندانی زمانی که در عمق استخوان فک قرار گرفته باشند و نتوان فقط با کشیدن دندان به آن دسترسی پیدا کنند، با جراحی برداشته می شوند.

دوره بهبودی برداشتن کیست دندان چگونه است؟

دوره بهبودی پس از برداشتن کیست دندان معمولاً فقط چند هفته است. این مدت زمانی است که طول می کشد تا ناحیه تحت درمان بهبود یابد و بی حسی از بین برود.

آیا کیست دندان در بارداری خطرناک است؟

نه، این موضوع نگرانی عادی برای سلامت دهان در دوران بارداری است. هرچند این کیست ها می توانند بسیار بزرگ شوند، اما تا زمانی که سرطانی نیستند، درد ایجاد نمی کنند، و مانع از حرف زدن یا جویدن نمی شوند، احتمالاً به حذف آنها نیازی نداریم.