حس خوبی ندارد که بفهمید وقتی با شخصی صحبت می‌کنید از بوی بد دهان شما اذیت می‌شود. نه تنها بوی بد که به عنوان شایع‌ترین مورد، باعث ایجاد مشکلات جدی در اجتماع و عزت نفس می‌شود، بلکه اگر دلیل آن موردی جدی باشد، حتی ممکن است احتمال مشکلات خطرناکی را نیز افزایش دهد. چیزهای زیادی باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند، در اکثر موارد نیازی به نگرانی در مورد بیماری خاصی نیست. همانطور که دلایل بروز این مشکل زیاد هستند، گزینه‌های درمانی زیادی نیز وجود دارند. دندانپزشک بعد از معاینه دقیق، به شما در تعیین بهترین درمان کمک می‌کند.
تعریف بوی بد دهان
در مواردی ممکن است به صورت موقت بوی بد دهان داشته باشید، مثلا خوردن غذاهایی باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند. گاهی نیز بوی بد دهان به نظر از بین نمی‌رود، به صورت مزمن درآمده و در این موقع به نظر می‌رسد از بوی بد دهان اذیت می‌شوید که به این مورد Halitosis گویند و برای رفع آن نیاز به معاینه و درمان پزشکی دارید.
بوی بد دهان خجالت‌آور است، اما به طور غیر قابل باوری مشکل رایج در دهان و دندان می‌باشد. در حقیقت، تخمین زده می‌شود که بوی بد دهان روی بیش از 50% جمعیت جهان تاثیر گذاشته است. با این وجود اکثر بیماران متوجه بوی بد دهان خود نمی‌شوند، مگر اینکه شخصی به آنها این مسئله را بگوید که اغلب منجر به ایجاد تغییرات اجتماعی ناراحت کننده‌ای می‌شود.
دلایل بوی بد دهان
دلایلی برای داشتن بوی بد دهان وجود دارند. هرچند بسیاری از این دلایل بی خطر هستند، اما بوی بد دهان گاهی می‌تواند نشانه مسئله‌ای جدی‌تر باشد.
باکتری‌ها
به خاطر وجود صدها نوع باکتری که به طور طبیعی در دهان شما زندگی می‌کنند، بوی بد دهان می‌تواند هر زمانی روی دهد. دهان همانند یک گرم خانه طبیعی عمل می‌کند و به باکتری‌ها امکان رشد می‌دهد. وقتی غذا می‌خورید، باکتری‌ها از غذای مانده در دهان تغذیه می‌کنند و بوی بدی را به جای می‌گذارند.
خشکی دهان
احساس خشکی دهان دارید؟ شاید دهان شما به اندازه کافی بزاق ایجاد نمی‌کند. بزاق مهم است زیرا تمام مدت برای نظافت دهان فعالیت می‌کند. اگر به اندازه کافی بزاق ندارید، دهان به اندازه‌ای که باید تمیز نمی‌شود. خشکی دهان می‌تواند به وسیله داروهایی خاص، مشکلات غدد بزاقی یا حتی نفس کشیدن از طریق دهان ایجاد گردد.
بیماری لثه
بوی بد دهان که از بین نمی‌رود یا مزه بد مداومی که در دهان دارید، ممکن است نشانه هشداری برای بیماری پیشرفته لثه باشد که توسط باکتریهای چسبنده مسبب ایجاد حفره، به نام پلاک ایجاد می‌گردد.
غذا
سیر، پیاز، قهوه و … . لیست غذاهای بد بوکننده دهان طولانی است و چیزی که می‌خورید روی بازدم شما تاثیر می‌گذارد.
استعمال دخانیات و تنباکو
سیگار کشیدن دندان‌ها را لکه دار می‌کند، بوی بدی برای دهان ایجاد کرده و احتمال ایجاد مشکلاتی برای سلامتی را ایجاد می‌کند. تنباکو، توانایی چشیدن غذا را کاهش داده و بافت لثه را تحریک می‌کند. در مصرف کنندگان تنباکو احتمال بیشتری وجود دارد که به بیماری لثه مبتلا شوند. از آنجایی که سیگار کشیدن روی حس بویایی تاثیر می‌گذارد، افراد سیگاری متوجه شدت بوی بد دهان خود نمی‌شوند.
بیماری
عفونت دهان می‌تواند باعث ایجاد بوی بد دهان گردد. اما اگر دندانپزشک علل دیگر را رد کند و شما نیز هر روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید، بوی بد دهان شما می‌تواند در نتیجه مشکلات دیگری، مانند مشکلات سینوسی، رفلکس معده، دیابت، بیماری کبد و کلیه باشد. در این مورد، به پزشک مراجعه کنید.
بوی بد دهان در کودکان
اکثر کودکان وقتی بیدار می‌شوند، بوی بد دهان را دارند. این بو معمولا وقتی کودک چیزی می‌خورد و می‌نوشد یا دندان‌هایش را تمیز می‌کند، رفع می‌شود. این نوع بوی بد جای نگرانی ندارد.
دیگر دلایل بوی بد دهان در کودکان و نوجوانان شامل عفونت گلو یا دهان، انسداد بینی، سینوزیت، بیماری لثه (التهاب لثه)، آبسه یا پوسیدگی دندان می‌شود.
در نوجوانان، بوی بد دهان ممکن است شامل رژیم‌های سخت (مثلا رژیم غنی از پروتئین)، بیماری‌هایی مانند بی‌اشتهایی، بهداشت دهان و دندان نامناسب (مخصوصا اگر نوجوان ارتودنسی یا این نوع تجهیزات را استفاده کند) یا سیگار کشیدن شود.
به ندرت، در کودکان بیماری باعث بوی بد یا عجیب دهان می‌شود. این بیماری‌ها شامل بیماری ریه، دیابت نوع یک و دو می‌شود. مشکلات کلیوی یا کبدی ممکن است باعث ایجاد بوی بد دهان شوند، اما این موارد بسیار نادر است. اگر پیشینه خانوادگی این بیماری‌ها را دارید، به پزشک اطلاع دهید.
بوی بد دهان در بانوان باردار
دلایل زیادی برای ایجاد بوی بد دهان در طی بارداری وجود دارند. برای اطلاع از جزئیات، نکات زیر را بررسی کنید:
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی یکی از اصلی‌ترین دلایل بوی بد دهان در طی بارداری است. نوسان تولید پروژسترون و استروژن در بدن باعث ایجاد پلاک روی دندان‌ها می‌گردد. باکتریهای موجود در پلاک سولفور تولید می‌کنند که در نهایت منجر به تشکیل پلاک می‌گردند.
حالت تهوع صبحگاهی
حالت تهوع صبحگاهی یکی از مشکلات رایج بانوان باردار است. این موضوع باعث استفراغ می‌گردد که در نهایت منجر به ایجاد بوی بد دهان می‌شود. برای یافتن راه حل می‌توانید با دندانپزشک مشورت کنید.
کم آبی بدن
بارداری باعث کم آبی بدن می‌شود و کمبود آب باعث بوی بد دهان می‌گردد. به همین دلیل در طی این دوره نیاز به نوشیدن مقدار زیادی آب دارید.
چگونه بوی بد دهان را متوجه شوید؟
از آنجایی که ممکن است به بوی دهان خود عادت کرده باشید، تشخیص بوی بد دهان می‌تواند سخت باشد. جدا از اینکه می‌توانید در طی جلسات منظم معاینه از دندانپزشک در مورد این موضوع سوال کنید، این آزمایش ساده را انجام دهید تا ببینید که آیا بوی بد دهان را دارید یا خیر.
- داخل مچ دست را لیس بزنید.
- اجازه دهید که بزاق خشک شود سپس آن را بو کنید.
- اگر متوجه بوی بدی شدید، ممکن است بخواهید به دندانپزشک مراجعه کنید، زیرا احتمال دارد بوی بد دهان را داشته باشید.
چه زمان به پزشک مراجعه کنید؟
دندانپزشک، بهترین منبع برای رهایی از بوی بد دهان می‌باشد. حتی بعد از تغییر روتین بهداشت دهان و دندان خود، اگر مشکل شما بوی بد مزمن دهان است، دندانپزشک می‌تواند بیماری که باعث ایجاد بوی بد دهان شده را تشخیص داده و آن را از منبع درمان کند. مراجعه به دندانپزشکی برای پیشگیری، دارو و محصولات تخصصی موارد مفید برای مقابله با بوی بد دهان هستند و دندانپزشک می‌تواند به شما برای انتخاب بهترین راه برای ایجاد حس خوب و بررسی بهداشت دهان و دندان شما کمک کند.
درمان بوی بد دهان
درمان اصولا به دلیل این بیماری بستگی دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
| دلیل | درمان احتمالی |
| مراقبت بهداشتی نامناسب دهان و دندان | اگر بوی بد به خاطر مراقبت بهداشتی نامناسب دهان و دندان باشد، در اکثر موارد دندانپزشک دلیل مشکل را درمان می‌کند. |
| بیماری لثه | اگر دلیل مشکل بیماری لثه باشد، بیماری ممکن است توسط پزشک درمان شود. یا ممکن است شما را به متخصص دهان و دندان – در اکثر موارد پریودنتیست – ارجاع دهد. نظافت پریودنتال اغلب به حذف باکتری‌ها، جرم و پلاکی که تجمع کرده‌اند و دلیل التهاب لثه هستند، کمک می‌کند. |
| تجمع بیش از حد پلاک | دندانپزشک یا پریودنتیست ممکن است شستشوی دهان با مایع آنتی باکتریال را توصیه کند. شاید به شما پیشنهاد شود که هر زمان دندان‌های خود را مسواک زدید، زبان را نیز مسواک بزنید تا به حذف باکتریهای مسبب بوی بد کمک کند. |
| بیماری | تشخیص و درمان بیماری ممکن است باعث رفع بوی بد دهان شود. |
درمان‌های خانگی
در اینجا راه‌هایی وجود دارد که توسط آنها می‌توانید بوی بد دهان را بهبود بخشید و بوی مطلوب‌تری در دهان خود داشته باشید:
مراقبت بهداشتی دهان و دندان
- غرغره کردن آب
- هر روز نخ دندان بکشید.
- استفاده از دهان شویه موقتا بوی بد دهان را رفع می‌کند. آن را به مدت 30 ثانیه در دهان بگردانید و سپس به بیرون بریزید.
- حداقل دو بار در روز دندان‌ها، سقف دهان و لثه‌ها را با خمیردندان مسواک بزنید.
- دندان مصنوعی، بریج متحرک یا ابزار ارتودنسی را خارج کند و هر روز یا طبق دستور پزشک آنها را تمیز کنید. تکه‌های غذا و جرم می‌توانند روی این وسایل مانده و باعث ایجاد بوی بد دهان شوند.
سبک زندگی سالم
- سیگار نکشید یا از محصولات دخانی استفاده نکنید.
- از غذاها و نوشیدنی‌هایی مانند سیر و الکل که باعث بوی بد دهان می‌شوند، پرهیز کنید.
- به ویژه اگر دهان شما خشک است، آدامس بدون قند بجوید، قرص نعنای بدون قند مصرف کنید و یا آب بنوشید. از چوب دهان که حاوی مواد دهان شویه هستند و در دهان جذب می‌شوند استفاده کنید.
هیدراته بودن بدن
بهترین راه برای مقابله با خشکی دهان و حفظ جریان بزاق دهان هیدراته بودن در طی روز است. مقدار زیادی آب بنوشید و سعی کنید کافئین و الکل را کاهش دهید، زیرا هر دو باعث از دست رفتن آب بدن می‌شوند. قبل از خوابیدن یک لیوان بزرگ آب بنوشید تا از بوی بد دهان در صبح پیشگیری کنید.
تعویض مسواک
زمانی که مسواک شروع به فرسوده شدن کرد یا فرچه مسواک ساییده شد، زمان تعویض مسواک است. یک مسواک قدیمی به خوبی کار نظافت و از بین بردن جرم‌ها را انجام نمی‌دهد. انجمن دندانپزشکی امریکا توصیه می‌کند که هر سه یا چهار ماه مسواک خود را عوض کنید.
عوارض مربوط به بوی بد دهان
برخی بیماری‌ها می‌توانند باعث ایجاد بوی بد دهان شوند:
- حساسیت فصلی
- عفونت مجاری تنفسی مانند ذات الریه یا برونشیت
- عفونت سینوسی مزمن یا طولانی مدت
- خلط پشت بینی
- دیابت
- رفلکس مزمن اسید
- مشکلات معده – مری
- عفونت مزمن ریه
- اختلالات کبدی یا کلیوی
نکته
بوی بد دهان مشکلی رایج است که می‌تواند باعث خجالت و عزت نفس پایین گردد. اما گاهی مشکل بوی بد دهان خجالت‌آور نیست. این مشکل اغلب راهی است که بدن بیان می‌کند چیزی درست نیست. خبر خوب این است که شما می‌توانید با درمان بیماری مربوط، بوی بد دهان را رفع کنید. دندانپزشک و پزشک مراقبت‌های اولیه می‌توانند با هم راهی که برای شما موثر است را پیدا کنند.
سوالات پرتکرار
آیا بوی بد دهان سلامتی را به خطر می‌اندازد؟
اکثر اوقات، بوی بد دهان مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی‌کند، اما اگر مربوط به بیماری زمینه‌ای باشد، نادیده گرفتن درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری گردد.
آیا می‌توان بوی بد دهان را درمان کرد؟
در اکثر موارد، بوی بد دهان می‌تواند بعد از تشخیص دلیل آن به خوبی درمان شود. با این حال، در برخی موارد بوی بد دهان باقی می‌ماند (زیرا مشکل اصلی درمان نشده یا قابل درمان نیست). در این صورت، می‌توانید اقداماتی برای کاهش عوارض منفی آن انجام دهید.
آیا استرس می‌تواند باعث ایجاد بوی بد دهان شود؟
در زمان‌های مشخص وقتی احساس اضطراب می‌کنید، دهان شما خشک می‌شود. این امر به خاطر هورمون‌های استرس مانند کورتیزول، آدرنالین و نورآدرنالین است. این هورمون‌ها با یکدیگر می‌توانند تولید باکتری VSC را تغییر داده، باعث ایجاد بوی بد دهان شوند.
آیا هر شخصی می‌تواند به بوی بد دهان مبتلا شود؟
تقریبا همه بوی بد دهان را برای مدتی داشته‌اند. اما برخی، بوی بد دهان برایشان مشکلی هر روزه است و در حال تلاش برای یافتن راه‌حلی هستند.
آیا بوی بد دهان مسری است؟
بوی بد دهان را از کسی نمی‌گیرید، اما ممکن است باکتریهای مسبب ایجاد آن از شخص دیگری به شما منتقل گردد. باکتریهای مضر می‌توانند با بوسیدن، وسایل مشترک، مسواک مشترک منتقل شوند و حتی می‌تونند از و یا به حیوان خانگی نیز منتقل گردند.
آیا بوی بد دهان قابل پیشگیری است؟
اگر دلیل ایجاد بوی بد دهان مسئله پزشکی نباشد، بهداشت مناسب دهان و دندان، آبرسانی، رژیم غذایی سالم و ملاقات منظم با دندانپزشک می‌تواند از بوی بد دهان تا حد زیادی جلوگیری کند.
آیا مراجعه به دندانپزشک برای درمان بوی بد دهان کافی است؟
باید ابتدا به پزشک مراجعه کنید، زیرا آنها به طور کامل دهان شما را معاینه می‌کنند. اگر گمان کنند مشکل در جایی به غیر از دهان است، ممکن است به دیگر متخصصان شما را ارجاع دهند.
