دندان درد شبانه یک مشکل دردناک و آزاردهنده است که خوابیدن یا ادامه خواب را بسیار سخت می کند. با اینحال درمانهایی مثل مصرف مسکن، استفاده از کمپرس سرد یا گذاشتن میخک روی دندان هم وجود دارد که می تواند به کاهش دندان درد شبانه و خوابیدن کمک کند. اگر دندان درد شبانه کمتر نشد و حتی بدتر شد، باید برای درمان مشکلتان به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید.
در این مقاله درباره نشانه ها، دلایل، روشهای درمان و پیشگیری از دندان درد شبانه بیشتر خواهید خواند. برای درمان صحیح دندان درد شبانه، حتما به دندانپزشک ماهری مراجعه کنید که علاوه بر تسلط بر روشهای درمان، بر مدیریت مشکلات ناشی از آن نیز مسلط باشد. این موضوع باعث کاهش خطرات و عوارض جانبی و همچنین دوره ریکاوری بعد از درمان خواهد شد.
چرا دندان ها در شب بیشتر درد می گیرند؟
اگرچه درد دندان شب و روز نمی شناسد، اما به نظر می رسد که این درد در شبها بیشتر می شود. یکی از دلایل این موضوع، ورود مقدار خون بیشتر به سر در حال درازکش است. این خون اضافی وارد شده به سر باعث افزایش درد و فشاری میشود که فرد در نتیجه دندان درد حس می کند.
در شب چیزهای کمتری برای پرت کردن حواس وجود دارد و وقتی دندان درد سراغتان می آید، تمرکز بیشتر شما روی درد است. وقتی تمرکزتان روی درد بیشتر شود، خوابیدن با دندان درد، سخت تر می شود.
دلایل دندان درد شبانه
دندان درد شبانه ممکن است بخاطر حوادثی که برای دندان ها و لثه شما اتفاق می افتد، و یا مشکل و درد در نقاط دیگری از بدن ایجاد شود. از دلایل اصلی درد دندان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسیب دیدگی دهان و فک: در نتیجه ضربه ای که به صورت خورده باشد.
- عفونت سینوس ها: ترشحات ناشی از عفونت سینوس ها می تواند باعث دندان درد شود.
- پوسیدگی دندان: پوسیدگی باکتریایی دندان باعث می شود که عصب دندانتان پیدا شده و درد را به همراه بیاورد.
- افتادن مواد پرشده دندان: ریختن مواد پر شده دندان هم مانند پوسیدگی دندان باعث قرارگرفتن عصب دندان در معرض هوازدگی و درد می شود.
- آبسه یا عفونت دندان: آبسه دندان به پاکت پر از چرک در دهان و زیر یک دندان گفته می شود.
- ورود مواد غذایی یا خارجی به درون دندان: چیزهای خارجی که در فاصله بین دندانی یا درون ترک خوردگی دندان گیر کنند، باعث اعمال فشار بیشتر بر دندان ها می شوند.
- رشد دندان عقل: اگر دندان عقلتان را نکشیده باشید و یا در حال رشد باشد، به دندان های دیگر فشار وارد می شود و همین موضوع باعث ایجاد درد دندان خواهد شد.
- اختلال مفصل گیجگاهی فکی (تمپورومندیبولار یا TMJ): TMJ معمولا باعث ایجاد درد در مفصل فک میشود، اما می تواند دندان ها را هم متاثر کند.
- بیماری لثه: بیماری های لثه مثل التهاب لثه (جینجیویت) یا بیماری پریودنتال باعث ایجاد درد دندان میشود.
- دندان قروچه: دندان قروچه در شب هم از عواملی است که باعث ایجاد دندان درد شبانه میشود.
- وعده غذایی دیرهنگام: غذاها و نوشیدنی هایی که دیرهنگام مصرف می شوند، می تواند در نقاطی مثل حفرات دندان، مواد پرشده ریخته یا بالارفتگی لثه قرار گرفته و باعث ایجاد درد و سوزش شود. وعده های غذایی شبانه بالاخره زمانی خودش را به خصوص در ترکیب مصرف مواد غذایی شیرین و حفرات دندانی، به صورت دندان درد شبانه نشان خواهد داد.
- شکستگی و خرابی دندان یا بریس دندانی: گاهی اوقات مشکل ناشی از ترک خوردگی دندان تا زمانی که تحت فشار قرار نگیرد، بروز نمی کند. ممکن است در طول روز مشکلی با شکستگی یا لب پریدگی مینای دندان یا بریس های دندانی نداشته باشید. ولی وقتی دراز می کشید، دندان قروچه می کنید یا زبانتان را روی آن می کشید، یادتان می آید که ای دل غافل، این مشکل در سر جای خود باقی است. اگر مشکل دندان قروچه داشته باشید و یا از ریتینر در هنگام خواب استفاده کنید، نواحی آسیب دیده با تحریک بیشتر و در نتیجه دندان درد شبانه مواجه می شود.
درمان دندان درد شبانه
درمان دندان درد شبانه با توجه به کم بودن عواملی که بتواند حواس بیمار را پرت کند، دشوارتر است. با این وجود افراد می توانند سعیشان را برای استفاده از روشهای زیر برای کاهش درد بکنند:
مصرف مسکن های خوراکی
مصرف مسکن های بدون نسخه مثل استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل) راه حلی سریع، ساده و موثری برای کاهش دندان درد خفیف تا متوسط محسوب می شود. حتما از دوز مصرفی توصیه شده توسط پزشک یا روی بسته بندی استفاده کنید. اگر دندان دردتان شدید بود، بهتر است با دندانپزشک صحبت کنید تا مسکن های قویتری برایتان تجویز کند.
کمپرس سرد
استفاده از کمپرس سرد می تواند به کاهش دندان درد کمک کند. گذاشتن بسته یخ در حوله و قرار دادن آن روی قسمت دردناک می تواند باعث باریک شدن رگهای خونی این ناحیه و کاهش درد شود و راه را برای خوابیدن بیمار باز کند. 15 تا 20 دقیقه اعمال کمپرس سرد در هر چند ساعت در غروب نیز می تواند از بروز درد در هنگام خوابیدن پیشگیری کند.
بالاتر قرار دادن سر
تجمع خون در سر منجر به ایجاد درد و گرفتگی بیشتری می شود. قرار دادن یک یا دو بالش در زیر سر بعضی از بیماران، با جلوگیری از تجمع زیاد خون در سر منجر به کاهش دندان درد در هنگام خواب می شود.
ژل و پماد دارویی
از بعضی پمادها هم می توان برای کاهش دندان درد شبانه استفاده کرد. ژل و پمادهای بیحسی بدون نسخه شامل موادی مانند بنزوکائین است که به بیحس شدن ناحیه دردناکی کمک می کند، بااینحال استفاده از بنزوکائین برای نوجوانان و خردسالان توصیه نمی شود.
محلول آب و نمک
آبکشی دهان با آب و نمک یک درمان خانگی رایج برای دندان درد است. محلول آب و نمک یک ماده ضدباکتری طبیعی است و می تواند منجر به کاهش التهاب شود، که می تواند جلوی عفونت دندان های آسیب دیده را نیز بگیرد. آبکشی دهان با آب و نمک به پاکسازی ذرات و باقیمانده مواد غذایی که در دندان ها و لثه گیر کرده هم کمک می کند.
محلول دهانشویه هیدروژن پراکساید
پریودنتیت یک بیماری عفونی جدی لثه است که معمولا به دلیل بهداشت ضعیف دهان و دندان منجر می شود و منجر به بروز مشکلاتی مانند زخم، خونریزی لثه و لقی دندان می شود. شست و شوی دهان با محلول هیدروژن پراکساید به کاهش پلاک و نشانه های پریودنتیت کمک می کند.
باید محلول هیدروژن پراکساید را با نسبت مساوی از آب مخلوط کرده و بعد از شست و شوی دهان، آن را به بیرون تف کنید. با توجه به وجود امکان قورت دادن این محلول، استفاده از آن برای کودکان توصیه نمی شود.
چای نعناع فلفلی
آبکشی دهان با چای نعناع فلفلی یا قرار دادن بسته چای کیسه ای مرطوب بر روی دندان می تواند به کاهش موقت دندان درد منجر شود. نعناع فلفلی حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریالی مانند منتول است که یک ماده فعال در نعناع فلفلی محسوب می شود و باعث بی حسی خفیف در ناحیه دردناکی می شود.
میخک
اوژنول که یکی از اصلی ترین مواد میخک است، باعث کاهش دندان درد می شود. کسانی که بعد از کشیدن دندانشان، روی آن اوژنول میمالند با درد و التهاب بسیار کمتری در دوره درمان همراه می شوند.
اوژنول به شکل یک عامل بیحسی عمل کرده و باعث بیحس شدن ناحیه دردناکی می شود. میخک ساییده شده را در آب بخیسانید تا به شکل خمیر دربیاید و سپس آن را روی دندانتان بگذارید و یا داخل یک کیسه چای کیسه ای قرار دهید و سپس بر روی دندان بگذارید. یک راه دیگر استفاده از میخک، جویدن و مکیدن عصاره آن و قرار دادن خمیر ایجاد شده در کنار محل دردناکی برای کاهش درد است. با توجه به احتمال قورت دادن مقدار زیادی از عصاره میخک، این راه حل برای کودکان مناسب نیست. با توجه ظاهر تیز میخک، اگر آن را نجوید احتمالا تجربه دردناکی در قورت دادن آن خواهید داشت.
سیر
آلیسین، ماده اصلی تشکیل دهنده سیر و حاوی یک ویژگی آنتی باکتریال قدرتمند است که باکتری های عامل ایجاد درد دهان را از بین می برد و همین موضوع سیر را به یک ماده مسکن خانگی تبدیل می کند. تنها لازم است که سیر را بجوید و بگذارید که کنار دندانی که درد دارد، بماند تا به کاهش درد کمک کند. این درمان برای افراد زیادی که از طعم سیر خام خوششان نمی آید، مناسب نیست.
چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد دندانتان در بازه 24 ساعته فروکش کرد که احتمالا تنها یک آسیب دیدگی مختصر بوده، اما اگر با شرایط زیر مواجه شدید، باید به دندانپزشک مراجعه کنید:
- درد شدید.
- دندان دردی که بیش از دو روز باقی بماند.
- با مشکلات تب، سردرد و درد در هنگام باز کردن دهان مواجه شوید.
- در تنفس و بلع مشکل داشته باشید.
نکات پایانی
دندانپزشک با توجه به عامل ایجاد دندان درد، یک روش درمانی را برای مشکلتان پیشنهاد می کند. دندانپزشک در صورتیکه دندانتان پوسیده شده باشد، حفره درون آن را پاک کرده و سپس آن را پر می کند. پزشکتان دندان ترک خورده یا شکسته را ترمیم می کند و در صورتی که امکان ترمیم وجود نداشته باشد، دندان مصنوعی را توصیه می کند. نشانه های عفونت سینوسی عامل ایجاد دندان درد، با رفع عفونت از بین می رود، اما گاهی استفاده از آنتی بیوتیک به درمان سریعتر مشکل کمک می کند. اگر دندان دردتان بیش از دو روز طول کشید یا ناراحتی شدیدی برایتان ایجاد کرد، حتما با دندانپزشکتان تماس بگیرید.
سوالات متداول
چه زمانی دندان درد شبانه ام جدی است؟
اگر دندان دردتان شرایط زیر را داشت، با دندانپزشکتان تماس بگیرید:
- دندان دردتان بیشتر از یک یا دو روز طول بکشد.
- درد دندانتان شدید باشد.
- تب، گوش درد یا درد هنگام باز کردن دهان داشته باشید.
چه مسکنی برای دندان درد شبانه مفید است؟
معمولا NSAID هایی مثل ایبوپروفن، ادویل، موترین یا ناپروکسن با کاهش التهاب از عملکرد مناسبی برای دندان درد برخوردارند. داده های اخیر نشان داده که اثر ترکیب ادویل (ایبوپروفن) و تیلنول (آستامینوفن) به اندازه تجویز یک داروی مسکن برای دندان درد است.
چه عاملی دندان درد شبانه را تشدید می کند؟
دندان درد شبانه به دلیل تحریک ریشه عصب یک دندان یا دندانهای کناری اش است. عفونت دندان، پوسیدگی، آسیب دیدگی، افتادن یا کشیدن دندان از رایج ترین دلایل درد دندان است.
آیا نگه داشتن آب در دهان به کاهش دندان درد کمک می کند؟
آب سرد به دلیل تاثیر موقتی اش در انقباض رگهای دندان، باعث ایجاد یک تسکین موقتی در درد می شود. ایجاد یک شکاف در لثه می تواند همه دردی که داشتید را آزاد کند (البته با قواعد درست).
اگر از دندان درد شبانه چشم پوشی کنیم، چه می شود؟
درد دندان معمولا نشانه ای از وجود حفره جدی یا یک عفونت عمیق است و اگر تحت درمان قرار نگیرد، امکان انتشار پوستی به مرکز دندان و عفونی شدن پالپ را می دهد. در این صورت عصب دندان متورم می شود و دندان درد ایجاد می شود. پس می توان نتیجه گرفت که دندان درد به معنای وجود یک آبسه پر از باکتری و چرک است که به مراقبت فوری نیاز دارد.
آیا نمک باعث توقف دندان درد می شود؟
محلول ولرم آب و نمک، با شستشو دهان از ذرات گیر کرده غذا در بین دندان ها و همچنین عفونت زدایی، باعث کاهش التهاب و کاهش درد می شود.
وقتی دندان درد دارم، به چه حالتی بخوابم؟
بهتر است چند بالش در زیر سرتان قرار دهید تا سرتان در تراز بالاتری از بدنتان قرار بگیرد و جلوی تجمع خون در سر و دهان را بگیرید. در نتیجه این حرکت، جریان خون بهتر می شود و تورم و درد ناشی از التهاب موجود کاهش پیدا می کند.
