ایمپلنت زیرکونیا یا ایمپلنت تیتانیوم

اصولاً به دلیل سازگاری بالای فلز تیتانیوم با بدن و نداشتن اثر سمی و آسیب زا ایمپلنت های دندانی از قدیم الایام از این جنس ساخته میشدند. اما این انحصار اخیراً با معرفی ایمپلنت زیرکونیا (زیرکونیوم) به‌عنوان جایگزین این ماده شکسته شده است.

هردوی این گزینه ها که درساخت ایمپلنت دندانی استفاده میشوند زیست سازگار بوده، مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) بوده و کاملاً ایمن و بی خطر هستند. این بدان معناست که این مواد کاملاً با بدن انسان سازگاری داشته و غیرسمی و غیرآسیب زا هستند.

با اینکه برخی از دندانپزشکان تنها کاشت ایمپلنت های تیتانیومی را ترجیح میدهند، اما ممکن است برخی دیگر از دندانپزشکان کاشت ایمپلنت زیرکونیا را به شما توصیه کنند. برای انتخاب یکی از این گزینه ها باید تفاوت های بین ایمپلنت تیتانیومی با زیرکونیا را به‌وسیله مقایسه آنها بیابید.

ایمپلنت دندان تیتانیومی

تیتانیوم فلزی سبک، غیرسمی و دارای ضریب بالای مقاومت دربرابر فشار و خوردگی است. کاشت ایمپلنت های دندانی ساخته شده از جنس تیتانیوم دارای نرخ موفقیت طولانی مدت تقریباً ۹۵ درصدی هستند. بطوریکه برخی از بیماران بیش از ۳۰ سال است که ایمپلنت دندانی تیتانیومی خود را به‌طور کاملاً سالم دراختیار دارند.

ایمپلنت دندانی زیرکونیا

درحوزه ایمپلنت های دندانی ایمپلنت زیرکونیا جزو محصولات نوین و جدید است. ایمپلنت های دندانی زیرکونیوم از ماده‌ی سرامیکی سفید رنگ ساخته شده و اصولاً به‌عنوان جایگزین غیرفلزی برای ایمپلنت های تیتانیومی به بازار عرضه میشوند.

ایمپلنت زیرکونیا نیز همانند ایمپلنت تیتانیومی به خوبی با استخوان فک ادغام شده، بسیار زیست سازگار بوده و ضد حساسیت هستند.

مقایسه ایمپلنت زیرکونیا و ایمپلنت تیتانیوم

اکثریت بیماران نسبت به جنس ایمپلنت مورد استفاده برای کاشت حساس بوده و عمدتاً نگران تأثیراتی هستند که این مواد میتواند بر سلامتی آنها داشته باشد. ازاینرو بهتر است تا در انتخاب جنس و مواد ایمپلنت دندانی از مواردی استفاده شود که حداقل واکنش پذیری و کمترین میزان سمی و آسیب زا بودن را داشته باشند. همچنین ارزیابی و بررسی استحکام، نرخ موفقیت کاشت، کیفیت مواد سازنده و سایر عوامل مؤثر در طراحی ایمپلنت دندانی از فاکتورهای مهمی است که باید در نظر گرفته شود.

هزینه

ایمپلنت های تیتانیومی به‌صورت گسترده و باحجم بالا تولید میشوند به همین دلیل قیمت آنها نیز معقول تر است، درحالیکه ایمپلنت های سرامیکی یا زیرکونیا محصولات تخصصی‌تر و انحصاری تری هستند که این امر در هزینه آنها نیز تأثیرگذار خواهد بود.

چنانچه بخواهید ایمپلنت زیرکونیوم داشته باشید احتمالاً هزینه بیشتری نیز برای شما خواهد داشت. ازاینرو بهتر است تا با شرکت بیمه خود مشورت کنید تا ببینید آنها هزینه کامل یا حداقل بخشی از هزینه جراحی ایمپلنت دندان شما را پوشش میدهند یا خیر.

قدرت و استحکام

زیرکونیا نسبت به تیتانیوم شکننده تر بوده و نقطه شکست و انعطاف پذیری کمتری دارد. استحکام زیرکونیوم تحت فشار قابل قبول بوده اما نسبت به تیتانیوم، تحت نیروهایی که باعث خم شدن یا کش و قوس آن میشوند (استحکام خمشی)، سریعتر شکسته میشود. از اینرو، احتمال شکست و سایر عوارض ایمپلنت زیرکونیوم در دراز مدت بیشتر خواهد بود.

آلرژی یا حساسیت

بروز حساسیت نسبت به ایمپلنت تیتانیومی از موارد نادر و غیرمحتمل بوده و همچنین هیچگونه شواهد مستندی از آلرژی نسبت به زیرکونیوم نیز وجود ندارد. ایمپلنت های تیتانیومی عمدتاً از آلیاژ  تیتانیوم ساخته شده که این ماده ترکیبی از چند فلز شامل مقادیر کمی آلومینیوم، وانادیوم و نیکل است. افراد معدودی که به ایمپلنت های تیتانیومی حساسیت نشان داده اند عمدتاً به دلیل مقادیر کم نیکل موجود در آن دچار حساسیت یا آلرژی شده اند. توصیه میشود افرادیکه سابقه آلرژی به فلز دارند قبل از کاشت ایمپلنت تیتانیومی تست ملیسا (Memory lymphocyte immuno-stimulation assay test) انجام دهند.

ماندگاری

ماندگاری ایمپلنت های تیتانیومی در اغلب موارد ۲۰ سال بوده، اما ماندگاری زیرکونیا همچنان تحت تحقیق و بررسی است چراکه از این ایمپلنت های دندانی برای مدت طولانی استفاده نشده است. اما برخی از موارد قدیمی ایمپلنت های زیرکونیا بنا به شکستگی های آن نیاز به تعویض شدن با ایمپلنت های جدید دارند.

درصد موفقیت

ایمپلنت های تیتانیومی با پشت سر نهادن سالها پیشرفت و نوآوری در طراحی به نرخ موفقیت طولانی مدت ۹۴ الی ۹۷ درصدی دست یافته اند درحالیکه عملکرد و نرخ موفقیت ایمپلنت های زیرکونیوم در طولانی مدت هنوز اثبات نشده است. از اینرو، هنوز نگرانی هایی درمورد ماندگاری طولانی مدت ایمپلنت زیرکونیوم و عوارض جانبی کاشت آنها وجود دارد.

تجمع پلاک و جرم

نتایج برخی از تحقیقات نشان میدهند که تشکیل پلاک دندانی و عفونت در اطراف ایمپلنت های زیرکونیوم کمتر است.

رسانایی الکتریکی و حرارتی

از حیث خوردگی گالوانیکی و رسانایی الکتریکی هیچگونه جای نگرانی درمورد ایمپلنت های زیرکونیا وجود ندارد.

تعداد قطعات

اکثریت ایمپلنت های زیرکونیوم مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا به صورت یک تکه واحد هستند. این یعنی در این نوع ایمپلنت دندانی ریشه مصنوعی (پایه ایمپلنت) و اباتمنت بهم متصل هستند؛ درحالیکه در ایمپلنت های تیتانیومی به منظور کنترل بیشتر دندانپزشک به روی پروسه کاشت این ابزار به‌صورت دوتکه و مجزا از هم قرار دارد.

انواع طرح ها و اجزای ایمپلنت

ایمپلنت های زیرکونیا در مراحل اولیه‌ی سیر تکاملی و پیشرفت خود هستند. از اینرو تنها درسال ۲۰۱۹ دربازار ایالات متحده نوع دوتکه این ایمپلنت ها معرفی شدند. درحال حاضر طرح ها و اجزای ایمپلنت زیرکونیا در مقایسه با ایمپلنت تیتانیومی محدودتر است. به‌دلیل این محدودیت نمی‌توان در موارد چالش برانگیز ایمپلنت با استفاده از ایمپلنت زیرکونیوم به نتایج مطلوبی دست یافت. این امر بویژه در حین جایگزینی همزمان چند دندان بیشتر به چشم میخورد. بااین حال، درموارد جایگزینی یک دندان معمولاً این نگرانی وجود ندارد.

سهولت در کاشت

ایمپلنت های تیتانیومی برای جایگزینی دندان جزو موارد استاندارد بوده و اکثراً در جایگزینی همزمان چندین دندان نیز نسبت به استفاده از پروتز ترجیح داده میشود. از اینرو، کاشت ایمپلنت تیتانیومی به یک روش کاملاً رایج در حوضه دندانپزشکی تبدیل شده و اگر تراکم استخوانی فک و وضعیت سلامتی بیمار مناسب باشد دندانپزشک میتواند بدون بروز هرگونه عارضه، کاشت با ایمپلنت تیتانیومی را انجام دهد. اما در سمت مقابل اثبات شده است که کاشت موفقیت آمیز ایمپلنت زیرکونیوم به وسیله جراحی چالش برانگیزتر است. اکثریت ایمپلنت های زیرکونیوم به‌صورت یک تکه بوده (پایه و اباتمنت متصل بهم) که این امر باعث میشود نتوان آنها را به‌طور کامل در زیر لثه و به‌صورت زاویه دار قرار داد. قرارگیری یا کاشت زاویه دار ایمپلنت دربرخی موارد برای دندانپزشک حیاتی است، چراکه گاهاً به‌دلیل تراکم ضعیف استخوان فک و ویژگی های منحصر بفرد دندان های شخص مطلوب ترین موقعیت برای ایمپلنت کمی خارج از مرکز بودن (زاویه دار بودن) است.

جنبه زیبایی شناسی

دراکثریت بیماران کاشت ایمپلنت های تیتانیومی با نتایج بهتر و مطلوب تری همراه است. با این حال برخی از بیماران نگران ایجاد یک رد خاکستری قابل رویت در زیر لثه یا در امتداد برجستگی دندان خود هستند. ازاینرو ، اگر بیمار استخوان فک یا بافت لثه نازکی داشته باشد استفاده از ایمپلنت دندانی ساخته شده از جنس سرامیک یا زیرکونیوم موجب میشود تا ردی از فلز خاکستری رنگ در زیر لثه نمایان نباشد. به همین دلیل ایمپلنت زیرکونیا از حیث زیبایی شناسی برتر بوده و به‌دلیل داشتن رنگ سفید و مواد سرامیکی طبیعی تر به نظر میرسید و در زیر بافت لثه قابل رویت نیستند.

آیا ایمپلنت های زیرکونیا بهتر از تیتانیومی هستند؟

پاسخ به این پرسش کمی دشوار است، چرا که این امر به اولویت و نیاز شما بستگی دارد. ایمپلنت تیتانیومی سابقه طولانی‌تری داشته و همچنین، تحقیقات و مطالعات بالینی بیشتری نیز بر روی آن انجام شده که این عوامل سازگاری بالا و کاربرد موفق این ماده در ایمپلنت‌های دندانی را اثبات میکنند. در سمت مقابل، ایمپلنت‌های زیرکونیوم نیز به عنوان جایگزینی نوید بخش و آینده دار برای سیستم کاشت سنتی مبتنی بر تیتانیوم در حال رشد و توسعه هستند. طبق گزارشات، ایمپلنت‌‎های زیرکونیوم در مقایسه با تیتانیومی، از حیث واکنش بافت نرم، زیست سازگاری و زیبایی، بهتر هستند.

سؤالات متداول

ایمپلنت کردن کامل دهان با ایمپلنت تیتانیوم بهتر است یا زیرکونیوم؟

ایمپلنت زیرکونیوم برای ایمپلنت کردن کامل دهان یا به عبارت دیگر برای جایگزینی تمامی دندان‌ها مناسب نیست. درمان و جایگزینی دندان‌های از دست رفته در این موارد به برنامه ریزی دقیق و استفاده از گزینه‌های متنوع نیاز دارد. در چنین شرایطی استفاده از ایمپلنت‌های تیتانیومی به علت مجزا بودن قطعات، امکان کاشت با زاویه، اندازه متغیر و امکان انتخاب ایمپلنت متناسب با شرایط و اهداف، مناسب‌تر است. از این حیث، ایمپلنت‌های زیرکونیوم نسبت به تیتانیومی، تطبیق پذیری و تنوع محدودتری دارند.

برای کاشتن دندان‌های جلو؛ ایمپلنت تیتانیوم بهتر است یا زیرکونیا؟

از عوامل مهم دیگری که باید حین انتخاب سیستم ایمپلنت دندانی در نظر گرفت، محل کاشت آن در دهان است. برای مثال،‌ جهت جایگزینی دندان جلویی، ایمپلنت زیرکونیا انتخاب بهتری است. رنگ سفید زیرکونیا میتواند از حیث زیبایی شناسی مناسب‌تر باشد.

برخی از افراد نیز به‌طور طبیعی دارای بافت لثه نازک‌تری هستند که در اینصورت، رنگ خاکستری فلز ایمپلنت تیتانیومی برای کاشت در دندان جلویی جلوه چندان زیبایی نخواهد داشت. از این لحاظ، ایمپلنت زیرکونیوم این مشکل را برطرف کرده و نتایج با کیفیتی ارائه میدهد.

ایمپلنت زیرکونیا از چه موادی ساخته شده است؟

ایمپلنت زیرکونیا عمدتاً به عنوان جایگزین غیر فلزی برای ایمپلنت های تیتانیومی عرضه میشوند. زیرکونیا یک ماده سرامیکی سفید رنگ است. این مواد سرامیکی هم دارای نوع حاوی فلز و هم نوع بدون فلز هستند. زیرکونیا که به نام دی اکسید زیرکونیوم نیز شناخته می شود، سرامیکی است که از عناصر زیرکونیوم و اکسیژن (1 اتم زیرکونیوم و 2 اتم اکسیژن) تشکیل شده است. از اینرو، ایمپلنت زیرکونیا نیز حاوی اتم‌های فلزی زیرکونیوم است، اما به‌دلیل ساختار اکسید فلزی(ZrO2)، فلز محسوب نمیشود. اضافه شدن اکسید، ساختار، واکنش و نام ماده را تغییر میدهد.

آیا ایمپلنت زیرکونیا فاقد فلز است؟

زیرکونیا عمدتاً برای شباهتش به الماس معروف است. این ماده کریستالی حین استفاده در دندانپزشکی دستخوش تغییراتی میشود تا همرنگ دندان باشد. زیرکونیا شکل کریستالی فلز انتقالی زیرکونیوم بوده و ایمپلنت‌های زیرکونیوم اغلب به عنوان ایمپلنت فاقد فلز شناخته میشوند. زیرکونیوم تحت درمان به فاز کریستالی وارد شده و به سرامیک تبدیل میشود که میتوان آنرا بدون فلز نامید. برخی از بیماران به‌دلیل نگرانی‌های ناشی از استفاده از جیوه، تمایلی به استفاده از ایمپلنت‌های فلزی ندارند.

چه زمانی بهتر است که از ایمپلنت زیرکونیوم استفاده کرد؟

افرادی که نگران استفاده از مواد فلزی هستند میتوانند براحتی و با خیال راحت از ایمپلنت زیرکونیوم استفاده کنند. برخی از پریودنتیست‌‎ها هم استفاده از زیرکونیا را به‌دلیل جلوگیری از تجمع پلاک و جرم در اطراف ایمپلنت و همچنین قابلیت کاهش احتمال ابتلا به بیماری لثه،‌ ترجیح میدهند.

ایمپلنت‌های زیرکونیوم به دلیل سفید‌تر بودن، گزینه‌ی مناسب‌تری برای ایمپلنت کردن دندان‌های جلو هستند.

آیا بیمه هزینه ایمپلنت دندان زیرکونیا یا تیتانیوم را پوشش می‌دهد؟

در اوایل شرکت‌های بیمه جراحی ایمپلنت دندان را نوعی عمل زیبایی طبقه بندی میکردند، اما امروزه این عمل را به عنوان خدمات درمانی ضروری ارزیابی میکنند. از اینرو ممکن است اکثریت شرکت‌های بیمه حداقل بخشی از هزینه این درمان را پوشش دهند.

برای افرادی که بافت لثه‌‌ی نازکی دارند ایمپلنت زیرکونیوم مناسب‌تر است یا تیتانیوم؟

ایمپلنت تیتانیومی نتایج بسیار مطلوبی ارائه میدهد، اما باز هم برخی از افراد به‌دلیل رد خاکستری آن زیر لثه نگران جنبه زیبایی عمل خود هستند. اگر بیمار دارای استخوان فک کم حجم یا بافت لثه نازکی باشد، بهتر است که از اباتمنت سرامیکی برای او استفاده شود. در این حالت رنگ خاکستری از زیر لثه نمایان نخواهد بود. پیشتر نیز به برتریت ظاهری ایمپلنت زیرکونیا اشاره شده بود. رنگ سفید زیرکونیا بسیار طبیعی دیده شده و از زیر بافت لثه نیز نمایان نخواهد بود.