روکش پرسلن: انواع، مراقبت‌ها، ماندگاری و قیمت

پرسلن دندان که به عنوان سرامیک دندان هم شناخته میشود یک ماده دندانپزشکی است که برای ترمیم دندانی زیست سازگار مانند روکش، بریج ها و ونیرها استفاده میشود. مزایا، ماندگاری و معایب این روکش ‌ها را در این مقاله بررسی میکنیم.

کاربردهای پرسلن دندان

ترمیم دندان با پرسلن به تاج پرسلن، ونیر پرسلن و بریج های پرسلن طبقه بندی میشوند.

تاج پرسلن

تاج دندان پرسلن برای بازگرداندن ظاهر طبیعی دندان‌ها طراحی شده‌ است. برخلاف تاج‌های فلزی هدف اصلی استفاده از روکش‌های پرسلن زیبایی است، چون به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شبیه به دندان‌های طبیعی شما هستند. استفاده از تاج‌های پرسلن به ویژه برای دندان‌های جلویی کاربرد دارد. تاج‌های پرسلین، روکش‌های پرسلنی هستند که کل دندان‌های شما را میپوشانند.

ونیر پرسلین

ونیرهای پرسلن لایه نازکی از مواد پرسلن هستند که به سطح دندان میچسبند. این ونیرها سفارشی ساخته میشوند به طوری که رنگ، شکل و اندازه آنها متناسب با خواست شما تنظیم میشود. با وجود اینکه بسیاری از مردم به دلایل زیبایی از ونیرهای پرسلن استفاده میکنند، اما میتوان از آنها به عنوان یک روش ترمیمی هم استفاده کرد. ونیرهای پرسلین روکش‌های پرسلنی هستند که فقط دندان‌های شما را میپوشانند.

بریج پرسلن

پرسلین رایج ترین ماده‌ای است که برای ساخت تاج و بریج استفاده میشود. این ماده همرنگ دندان است و میتواند با رنگ دندان‌های شما هماهنگ شود. پرسلن همچنین میتواند برای بازسازی ظاهری مینای طبیعی دندان ساخته شود و یک پایه قوی برای بریج باشد.

روکش پرسلن متصل به فلز

روکش متصل به فلز که به عنوان روکش PFM شناخته میشود با یک قسمت داخلی آلیاژ فلزی و یک نمای خارجی پرسلین ساخته میشود. این ساختار باعث ترکیب استحکام روکش‌های فلزی با زیبایی روکش‌های پرسلن میشود. در ادامه نگاهی به مزایا و معایب روکش های PFM و نحوه آماده سازی آنها می‌اندازیم.

مزایای استفاده از روکش‌های پرسلین

 روکش‌های پرسلین هم کاربرد زیبایی دارند هم ترمیمی.

مزایای ترمیمی روکش‌های پرسلن

روکش‌ها برای بازگرداندن ظاهر لبخند و ترمیم دندان‌های بیمار استفاده میشوند. اگر که یک روکش پرسلن به درستی قرار داده شود سلامت دندان بیمار را افزایش میدهد. برخی از مزایای روکش‌های پرسلن عبارتند از:

• ترمیم دندان‌هایی که پوسیدگی دارند یا حفره های بزرگی برای پر کردن ندارند.
• ترمیم دندان‌های ترک خورده یا آسیب دیده.
• تقویت دندان‌هایی که ریشه ضعیفی دارند یا به دلیل بیماری یا پوسیدگی ضعیف هستند.
• ترمیم دندان‌هایی که به نسبت کوچک یا فرسوده شده‌اند.
• ترمیم عملکرد دندان‌هایی که عصب کشی شده‌اند.
• در موارد کاشت ایمپلنت، روکش‌ها میتوانند جایگزین دندان‌های از دست رفته باشند.
• بهبود ظاهر دندان‌هایی که ظاهر خوبی ندارند یا لکه دارد هستند.

مزایای زیبایی روکش‌های پرسلن

یکی از اهداف اولیه بازگرداندن ظاهر لبخندی زیبا است.

• روکش‌های پرسلن طبیعی به نظر میرسند. ما استفاده از روکش‌های پرسلین را توصیه میکنیم. این روکش‌ها را میتوان با مواد مختلفی از جمله فولاد ضد زنگ، رزین، طلا یا سرامیک ساخت. پرسلن بهترین ماده برای ساخت روکش دندان است، چون این نوع مواد ظاهر طبیعی خود را در دهان حفظ میکنند و همچنین باعث ساییدگی دندان‌های مجاور نمیشوند.
• پرسلن با رنگ دندان‌های طبیعی مطابقت دارد، به طوری که کاملاً شبیه به سایر دندان‌ها است.
• تطبیق شکل و بافت هم مهم است. روکش‌های پرسلین به گونه‌ای سفارشی ساخته میشوند که با شکل و بافت دندان‌های خود بیمار مطابقت داشته باشند.
• روکش‌های پرسلن در برابر لکه مقاوم هستند؛ یعنی حتی زمانی که نوشیدنی‌ها و غذاهای مورد علاقه خود را مصرف کنید همچنان سفید می‌مانند.

مراحل قرار دادن روکش پرسلن

برای قرار دادن روکش باید دو جلسه درمانی جداگانه با دندانپزشک خود داشته باشد. در اولین جلسه دندان‌های شما با استانداردهای دقیق مورد نیاز برای قرار دادن دقیق روکش دندان آماده میشوند.

در طی این جلسه هر گونه ترک داخلی از طریق اشعه ایکس و معاینه فیزیکی بررسی میشود و هر گونه پوسیدگی برطرف میشود. این کارها با بی حسی موضعی انجام میشود.

به خاطر داشته باشید که ممکن است قبل از قرار دادن روکش نیاز به عصب کشی دندان داشته باشید. این موضع میتواند روند درمانی را به تأخیر بی‌اندازد، اما برای سلامت دندان‌های شما ضروری است.

در مرحله بعد یک روکش موقت با استفاده از سیمان موقت گذاشته میشود. وضعیت دندان‌های شما بررسی میشود تا مشخص شود که همه روکش‌ها به درستی در یک راستا قرار دارند و شما میتوانید راحت غذا بخورید.

این مرحله برای استحکام طولانی مدت و موفقیت روکش‌های شما بسیار مهم است.

نکات مراقبتی برای حفظ روکش‌های پرسلن در یک وضعیت خوب

چند نکته مفید درباره نحوه مراقبت از روکش پرسلین:

• بهترین راه برای ماندگاری طولانی تر نتایج درمان مراجعه به دندانپزشک برای معاینه دو بار در سال و داشتن یک روال بهداشتی خوب در منزل است.
• برای حفظ یک روال بهداشتی خوب باید حتماً دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک بزنید و روزانه نخ دندان بکشید. کسانی که روکش دندان دارند بهتر از مصرف آبنبات و غذای سفت یا بسیار چسبنده خودداری کنید.
• یکی دیگر از مواردی که ممکن است بسیاری از افراد انجام دهند استفاده از آدامس است. کسانی که روکش پرسلین دارند باید از جویدن آدامس پرهیز کنند چون میتواند باعث آسیب به روکش شود.

برای مراقبت از روکش‌های پرسلن باید از خوردن چه غذاهایی پرهیز کرد؟

در کنار رعایت برنامه بهداشتی روزانه برای سلامت دهان و دندان باید از خوردن برخی غذاها پرهیز کنید. اگرچه در لحظه رعایت این کار سخت است، اما دقت کنید که موارد زیر میتواند به شما کمک کند تا از آسیب یا شکستگی تصادفی روکش‌ها جلوگیری کنید.

مواردی که میتواند باعث شکست روکش پرسلین شوند:

• آب نبات‌های سفت و چسبنده
• انواع آجیل
• سبزیجات سفت و ترد (مانند هویج، کرفس یا کلم بروکلی)
• دسرهای چسبناک
• آدامس

میانگین طول عمر روکش دندان

تاج‌های ساخته شده از پرسلین میتوانند بین 5 تا 15 سال ماندگار باشند. اگر به خوبی از روکش‌ها مراقبت کنید میتوانند تا 30 سال هم دوام بیاورند. طول عمر روکش توسط عوامل مختلفی از جمله میزان ساییدگی و شکستگی روکش، وضعیت دهانی بیمار و معاینات مکرر دندان تعیین میشود.

معایب استفاده از روکش پرسلین

اگر مواد خوراکی را محکم بجوید میتواند باعث ایجاد شکستگی یا ترک پرسلین شود. البته افراد معمولاً برای دندان‌های عقبی که بیشتر عمل جویدن را به عهده دارند از روکش‌های پرسلین استفاده نمیکنند.

یکی از کارهایی که برای آماده سازی دندان به منظور قرار دادن روکش انجام میشود تراشیدن دندان است. برای روکش‌های پرسلن باید دندان بیشتر از سایر گزینه‌ها تراشیده شود. چون قسمت بیشتری از ساختار دندان تراشیده میشود، حساسیت به گرما و سرما بیشتر میشود.

روکش‌های تمام پرسلن یا روکش‌های پرسلن متصل به فلز (PFM)

در ادامه به مقایسه این دو نوع روکش پرسلن از جهات زیر میپردازیم:

• زیبایی
• طول عمر
• استحکام
• ضد حساسیت

زیبایی

شکی نیست که روکش‌های تمام پرسلن از روکش‌های متصل به فلز ظاهر بهتری دارند. هنگامی که روکش‌های پرسلن در آزمایشگاه ساخته میشوند مجموعه‌ای از لایه و سایه‌های مختلف پرسلن وجود دارند که به روکش پرسلن شفافیت و رنگ طبیعی میدهند.

ایجاد همان رنگ طبیعی با روکش های پرسلین متصل به فلز در ابتدا بسیار دشوار تر است، زیرا تکنسین باید زیر ساخت فلز خاکستری زیر پرسلن را پنهان کند. از آنجایی که باید از یک لایه پرسلن بسیار مات برای پوشاندن فلز استفاده شود فضای مورد استفاده برای آن لایه میزان ضخامت خارجی ترین لایه پرسلن را به حداقل میرساند. با این حال اگر بتوان ساختار طبیعی دندان را بیشتر کاهش داد میتوان با روکش‌های PFM ظاهر بسیار طبیعی ایجاد کرد.

یکی دیگر از نگرانی‌های رایج زیبایی روکش‌های PFM، خط تیره‌ای است که در برخی موارد در نزدیکی خط لثه دیده میشود. این خط تیره زمانی ایجاد میشود که لثه‌ها شروع به عقب نشینی کنند یا بافت روکش نازک و شفاف باشد. به طور کلی روکش های تمام پرسلن بهترین گزینه برای ترمیم دندان‌های در ناحیه لبخند هستند و روکش‌های پرسلن متصل به فلز برای دندان‌های عقبی مناسبند.

استحکام

روکش‌های متصل به فلز به دلیل وجود لایه فلزی محکم در زیر پرسلن دوام بیشتری نسبت به روکش‌های تمام پرسلن دارند. در حال حاضر پرسلن زیرکونیا از لحاظ استقامت پیشرفت‌هایی داشته و روکش‌های تمام پرسلن را به گزینه بهتری تبدیل کرده است.

طول عمر

روکش‌های تمام پرسلن و PFM میتوانند با مراقبت مناسب تا 15 سال یا بیشتر ماندگار باشند، اما زیبایی روکش‌های متصل به فلز بعد از حدود 10 سال کاهش می‌یابد. زیبایی روکش‌های تمام پرسلن تا زمانی که روکش باقی میماند دوام دارند.

ضد حساسیت

کسانی که به فلز حساسیت دارند بهتر است از روکش‌های ضد حسایت و تمام پرسلن استفاده کنند. روکش های PFM میتوانند باعث تحریک و التهاب خط لثه شوند در نتیجه به مرور زمان منجر به افزایش تحلیل لثه میشود.

کدامیک بهتر است؟ روکش زیکونیومی یا پرسلین؟

با توجه به اینکه زیرکونیوم به عنوان یک ماده سرامیکی تولید شده با روش‌های فلزی مدرن شناخته میشود، سازگاری آن با دندان و لثه بسیار بالا است. در مقابل روکش‌های پرسلن به دلیل ساخت سنتی ممکن است از نظر هارمونی زیبایی دندان با لثه دچار خطا شوند.

• رنگ طبیعی لثه به مرور زمان با روکش زیرکونیا یا روکش تمام پرسلن خاکستری نمیشود چون در ساختار آنها فلز وجود ندارد، اما روکش‌های پرسلن متصل به فلز به مرور زمان به دلیل فعل و انفعالاتی که بین ساختار فلزی و مایعات دهان رخ میدهد باعث خاکستری شدن لثه میشوند.
• روکش‌های پرسلن به طور ایستا ظاهری مات دارند، چون این روکش‌ها نور را انتقال نمیدهند، اما روکش‌های زیکونیومی چون اجازه عبور نور را میدهند هماهنگی رنگی بیشتری ایجاد میکنند.
• زیرکونیوم این مزیت را دارد که شکاف های میکروسکوپی را که در طول زمان در ساختار داخلی ایجاد میشود بدون نیاز به درمان خارجی حل کند در حالی که روکش‌های پرسلین این ویژگی را ندارند.
• زیرکونیوم در برابر تمام فشارهایی که در دهان ایجاد میشود مقاومت میکند. از طرف دیگر روکش‌های پرسلن میتوانند در معرض فشارهای فک پایین خم شوند.
• مواد چسبنده روکش‌های زیرکونیومی یکی از پیشرفته‌ترین محصولات تکنولوژی است و چسبندگی آنها به دندان بسیار قوی تر از روکش‌های پرسلن است در حالی که مواد چسبنده روکش‌های پرسلن سنتی تر است.

هزینه روکش‌های پرسلن چقدر است؟

هزینه‌های مراحل مختلف:

• اشعه ایکس دیجیتال: برای تشخیص محل پوسیدگی لازم است و شدت آسیب را نشان میدهد.
• مراحل درمانی: مراحل درمانی شامل بی حسی موضعی، قراردان روکش‌ها، سیمان دندانی و اورژانس است.
• مراقبت‌های‌ بعدی: در صورت لزوم این مرحله شامل یک نسخه میشود.

سؤالات پرتکرار

چگونه میتوان تشخیص داد کدام گزینه برای شما مناسب‌تر است؟ روکش پرسلن یا ونیر؟

اگر دندان شما پر کردگی بزرگ، عصب کشی، پوسیدگی شدید یا ترک خوردگی داشته باشد ونیر گزینه بهتری برای ترمیم دندان است. اگر دندان شما سالم است و ترمیم آن برای زیبایی است روکش پرسلن بهترین گزینه است. ونیرها همچنین میتوانند برای اصلاحات جزئی مناسب باشند.

چرا به روکش پرسلین نیاز دارم؟

شایع ترین دلیلی که یک فرد به روکش پرسلن نیاز دارد این است که دندان بیش از حد پوسیده شده باشد به طوری که با پر کردن ترمیم نمیشود. مینای دندان و سایر بافت‌های دندان بیش از حد از بین رفته است به طوری که دندان ضعیف شده و ممکن است بکشند. یک تصادف یا آسیب میتواند باعث شکستگی دندان شود یا شاید بخشی از دندان را به طور کامل از بین ببرد و دندان نیاز به روکش داشته باشد.

در برخی موارد که لکه های دندان با جرمگیری برطرف نمیشود، میتوانید آن ها را با روکش اصلاح کنید.

آیا روکش درد دارد؟

خیر. در طول مراحل قرار دادن روکش‌، دهان شما بی‌حس میشود تا هنگام تراشیدن دندان برای ایجاد فضای لازم جهت قرار دادن روکش احساس درد نداشته باشید.

در روکش‌های پرسلن متصل به فلز از چه فلزاتی استفاده میشود؟

این روکش‌ها با استفاده از فلزات مختلف مانند آلیاژهای فلز پایه (کبالت، نیکل و کروم)، آلیاژ های تیتانیوم و آلیاژهای طلا ساخته میشوند. آلیاژهای فلزات پایه یک گزینه محبوب هستند، اما ممکن است برای برخی افراد حساسیت زا باشند. آلیاژهای تیتانیوم هم قابل استفاده هستند و عملکردی مشابه آلیاژهای طلا دارند، اما آلیاژهای طلا همچنان یکی از بهترین فلزات برای ساخت روکش‌های متصل به فلز هستند. آلیاژهای طلا از 40 درصد طلا، 20 درصد ترکیب پلاتین، نقره و پالادیوم و 40 درصد ترکیب فلز پایه مس و قلع ساخته میشوند. آنها استحکام و دوام بیشتری دارند. آلیاژهای طلا هم حساسیت فلزی ایجاد نمیکنند.

آیا روکش‌های پرسلین بهتر از روکش‌های طلا هستند؟

روکش‌های پرسلن جذاب تر از روکش‌های طلا هستند چون ظاهری کاملاً طبیعی دارند. حتی روکش دندان‌های عقبی هنگام خندیدن یا خمیازه قابل مشاهده است و برخی افراد اصلاً نمیخواهند که طلا یا فلز دیگری در دهانشان باشد. روکش‌های پرسلین بادوام و محکم هستند. آنها را میتوان به عنوان راهکاری برای زیبا کردن لبخند انجام داد.

آیا روکش‌های رزینی به خوبی روکش‌های پرسلن هستند؟

روکش‌های رزینی هزینه کمتر و البته دوام کمتری هم دارند. بنابراین آنها معمولاً به عنوان یک روکش دائمی استفاده نمیشوند. رزین اغلب برای روکش موقت قبل از قرار دادن روکش‌های دائمی استفاده میشود.

آیا روکش‌های دندان را میتوان سفید کرد؟

متأسفانه روش‌های سفید کردن دندان برای روکش ها مؤثر نیست. روکش‌ها همان رنگ اولیه را دارند. اگر با گذشت زمان دندان‌های طبیعی شما زرد یا لکه دار شوند ممکن است روکش‌ها سفید تر از دندان‌های طبیعی شما به نظر برسند. خوشبختانه روکش دندان به همان رنگ اولیه باقی می‌ماند و مانند مینای دندان طبیعی زرد یا لکه دار نمیشود.

اگر می‌خواهید دندان‌های خود را سفید کنید و همزمان یک یا چند روکش دارید باید این کار را زیر نظر دندانپزشک انجام دهید. عوامل سفید کننده می‌توانند به سطح مواد روکش آسیب برسانند.