کشیدن دندان:‌ دلایل،‌ روش‌ها،‌ مراقبت‌ها + هزینه

گاهی اوقات، برای درمان آسیب‌های دندانی، هیچ راه دیگری به جز کشیدن دندان وجود ندارد. بسیاری از نوجوانان و بزرگسالان دندان عقل خود را می‌کشند؛ اما در شرایط دیگری هم  ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد.

در صورت پوسیدگی بیش از حد دندان، عفونت شدید دندان یا روی هم قرار گرفتن دندان‌ها به دلیل فضای کم فک، ممکن است به کشیدن دندان نیاز باشد. ممکن است در هنگام نصب بریس، نیاز به کشیدن یک یا دو دندان باشد؛ تا فضای کافی برای مرتب شدن دندان‌های دیگر به وجود آید. علاوه بر این، افرادی که شیمی درمانی انجام می‌دهند یا در شرف پیوند عضو هستند هم ممکن است برای حفظ سلامت دهان و دندان خود نیاز به کشیدن دندان‌های عفونی یا پوسیده داشته باشند.

روش‌های مختلفی برای کشیدن دندان وجود دارد و دندانپزشک با توجه به شرایط شما، بهترین روش را به شما توصیه می‌کند. شما باید برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی بعد از کشیدن دندان، با صرف نظر از روش کشیده شدن دندان، مراقبت‌های لازم را انجام دهید.

چه زمانی کشیدن دندان ضروری است؟

دندانپزشکان معمولاً از کشیدن دندان اجتناب می‌کنند؛ مگر اینکه راه دیگری به جز کشیدن دندان وجود نداشته باشد. پوسیدگی شدید و آسیب‌های غیرقابل درمان، معمولاً شایع‌ترین علل کشیدن دندان هستند. البته علاوه بر این شرایط، شرایط دیگری هم وجود دارند که ممکن است دندانپزشک، کشیدن دندان را به درمان آن ترجیح دهد. این شرایط عبارتند از:

نامرتب بودن و روی هم قرار گرفتن دندان‌ها

گاهی اوقات برای آماده کردن دهان برای ارتودنسی، لازم است یک یا دو دندان کشیده شوند. هدف از ارتودنسی مرتب کردن دندان‌هاست، اما اگر فک شما کوچک باشد یا دندان‌ها بیش از حد بزرگ باشند، فضای کافی برای مرتب شدن دندان‌ها وجود نخواهد داشت؛‌ به همین دلیل اگر دندانی به خاطر کمبود فضا نتواند رشد کند و از لثه خارج شود، دندانپزشک کشیدن آن را توصیه می‌کند.

عفونت

اگر پوسیدگی دندان، به پالپ دندان سرایت کند؛ (پالپ بخش مرکزی دندان است که دارای اعصاب و رگ‌های خونی است) باکتری‌های موجود در دهان وارد پالپ شده و دندان عفونت می‌کند. در اکثر موارد می‌توان این مشکل را با عصب کشی (RCT) درمان کرد، اما اگر عفونت آنقدر شدید باشد که آنتی بیوتیک یا RCT آن را درمان نکند، ممکن است برای جلوگیری از گسترش عفونت، کشیدن دندان ضروری باشد.

خطر عفونت

اگر سیستم ایمنی بدن در خطر باشد (به عنوان مثال، اگر شیمی درمانی می‌کنید یا در شرف پیوند عضو هستید)، حتی مقداری عفونت در یک دندان‌ هم ممکن است به کشیدن دندان منجر شود.

بیماری پریودنتال (لثه)

اگر بیماری پریودنتال، (عفونت بافت‌ها و استخوان‌هایی که دندان‌ها را احاطه کرده‌اند) باعث لق شدن دندان‌ها شده باشد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد.

آمادگی قبل از کشیدن دندان

قبل از کشیدن دندان، دندانپزشک، دندان آسیب دیده و بافت و لثه‌های اطراف آن را معاینه می‌کند. همچنین دندانپزشک برای بررسی وضعیت استخوان و میزان آسیب، از دندان عکس رادیوگرافی تهیه می‌کند. شما نیز باید سابقه پزشکی خود و تمام دارو‌ها و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید را به دندانپزشک اطلاع دهید. اگر شرایط زیر را دارید حتماً به دندانپزشک اطلاع دهید البته توجه داشته باشید که این لیست ممکن است کامل نباشد:

• داشتن دریچه قلب پیوندی یا آسیب دیده
• بیماری قلبی مادرزادی
• اختلال سیستم ایمنی
• بیماری کبد (سیروز)
•  داشتن مفصل مصنوعی، مانند تعویض مفصل ران
• سابقه اندوکاردیت باکتریایی

مراحل کشیدن دندان

ابتدا دندانپزشک یک داروی بی‌حس کننده موضعی را به بافت‌های اطراف دندان شما تزریق می‌کند. سپس دندانپزشک کمی صبر می‌کند تا دارو بی‌حسی اثر کند و با پرسیدن چند سوال از شما، از اثر بخشی دارو مطمئن می‌شود.

دندانپزشکان معمولاً دندان را تحت بی‌حسی موضعی می‌کشند. در اثر بی‌حسی موضعی، شما هیچ دردی را احساس نمی‌کنید؛ فقط ممکن است کمی فشار احساس کنید. شما در طول کشیدن دندان بیدار هستید و به تمام مراحل آگاه خواهید بود. اگر برای کشیدن دندان اضطراب دارید؛ می‌توانید از دندانپزشک تقاضا کنید که به شما آرام‌بخش تزریق کند. داروی آرام‌بخش باعث ایجاد حالت خواب‌آلودگی شده و شما را آرام می‌کند.

بی‌هوشی عمومی برای کشیدن دندان، فقط در بعضی شرایط برای کودکان یا بزرگسالان به کار می‌رود. اما اگر قرار باشد چند دندان کشیده شود یا کشیدن دندان به دلایلی از حد معمول دشوارتر باشد؛ ممکن است دندانپزشک بی‌هوشی عمومی را توصیه کند.

اگر قرار باشد که کشیدن دندان تحت بی‌هوشی عمومی انجام شود؛ دندانپزشک شما را به بیمارستان ارجاع می‌دهد.

روش‌های کشیدن دندان

کشیدن دندان به دو روش انجام می‌شود، کشیدن ساده و کشیدن با جراحی.

کشیدن دندان به روش ساده

دندان‌هایی که در دهان قابل مشاهده هستند؛ معمولاً با روش ساده کشیده می‌شوند. دندانپزشکان معمولاً این کار را در مطب خود انجام می‌دهند و از بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن نواحی اطراف دندان استفاده می‌کنند.

ریشه‌های دندان،  در داخل حفره‌ای در لثه قرار دارند. دندانپزشک قبل از کشیدن دندان، ابتدا بافت اطراف حفره را شل می‌کند تا دندان لق شود. زمانی که دندان کشیده می‌شود، شما فشاری را احساس می‌کنید؛ اما درد نخواهید داشت.

گاهی اوقات ممکن است برای بهبودی سریع‌تر نیاز باشد که دندانپزشک، لثه را بخیه بزند.

کشیدن دندان به روش جراحی

کشیدن دندان به روش جراحی، معمولاً برای دندان‌هایی به کار می‌رود که به هر دلیل در داخل دهان قابل مشاهده نیستند. این دندان‌ها ممکن است نهفته باشند یا اینکه در زیر خط لثه شکسته باشند.

در طی این جراحی، دندانپزشک یک برش کوچک در لثه ایجاد می‌کند تا به دندان دسترسی پیدا کند؛ سپس دندان را دست نخورده یا به صورت قطعه قطعه از حفره خارج می‌کند.

مراقبت‌های پس از کشیدن دندان

لثه معمولاً تا چند دقیقه بعد از کشیدن دندان خونریزی می‌کند. دندانپزشک یک پد نرم به شما می‌دهد و شما باید برای توقف خونریزی آن‌ را گاز بگیرید. بعد از قطع شدن خونریزی شما می‌توانید به خانه بروید.

قبل از رفتن به خانه، دندانپزشک توصیه‌های مراقبتی را در اختیار شما قرار می‌دهد. ممکن است دندانپزشک، مسکن و دهانشویه ضد باکتری، برای شما تجویز کند. همچنین ممکن است دندانپزشک، برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند تا از ابتلا به عفونت جلوگیری شود.

اگر برای کشیدن دندان از بی‌هوشی عمومی یا آرامبخش استفاده کرده‌اید؛ بهتر است تا زمانی که اثر دارو‌ها برطرف شوند؛ استراحت کنید. شما می‌توانید از یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود بخواهید که شما را همراهی کنند و تا زمانی که اثر دارو‌ها از بین می‌رود؛ در کنار شما بمانند.

بهبودی بعد از کشیدن دندان

برای کاهش ناراحتی‌ها و بهبودی سریع‌تر، بعد از کشیدن دندان، راهکار‌هایی وجود دارد. به خاطر داشته باشید که باید از زخم موجود در دهانتان مراقبت کنید و علائمی که ممکن است رخ دهد را زیر نظر بگیرید.

تعویض گازهای دندانی

پس از کشیدن دندان، دندانپزشک یک گاز استریل ضخیم روی محل قرار می‌دهد. گاز گرفتن این گاز استریل با فشار زیاد، موجب قطع شدن خونریزی می‌شود.

گاز استریل باید 20 تا 30 دقیقه در جای خود قرار بگیرد. زمانی که گاز استریل به خون آغشته شد؛ باید آن را عوض کنید. ممکن است خونریزی به مدت 1 تا 2 روز بعد از کشیدن دندان ادامه داشته باشد.

کنترل درد

بی‌حسی ناشی از تزریق داروی بی‌حس کننده، فقط تا چند ساعت بعد از کشیدن دندان باقی خواهد ماند. در صورتی که بی‌حسی ادامه پیدا کرد باید با دندانپزشک تماس بگیرید. دندانپزشک معمولاً دارو‌هایی را برای کاهش درد و التهاب تجویز می‌کند. معمولاً، داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کنترل درد پس از کشیدن دندان کافی هستند.

کنترل تورم

ممکن است بعد از کشیدن دندان، تورم خفیفی را در صورت و در محل کشیده شدن دندان احساس کنید. این حالت طبیعی است. گذاشتن یخ روی صورت می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.

جلوگیری از آسیب رسیدن به محل کشیده شدن دندان

24 ساعت اول بعد از کشیدن دندان بسیار مهم است.

اگر آسیبی به ناحیه وارد شود؛ ممکن است از تشکیل لخته خون در محل کشیده شدن دندان جلوگیری کند و این کار باعث کند شدن روند بهبودی می‌شود.

بنابراین شما باید از موارد زیر خودداری کنید:

• مکیدن در محل کشیده شدن دندان
• لمس کردن محل کشیده شدن دندان با زبان
• نوشیدن با استفاده از نی
• تف کردن
• خوردن غذاهای جامد، مخصوصاً غذا‌های ترد
• شستشوی زیاد دهان
• نوشیدن مشروبات الکلی یا استفاده از دهانشویه حاوی الکل
• استعمال دخانیات

مراقبت در هنگام غذا خوردن

بعد از کشیدن دندان، باید مایعات فراوان بنوشید و غذا‌های نرم و مغذی بخورید.

هنگامی که محل کشیدن دندان بهبود یافت؛ می‌توانید غذا‌های جامد را به برنامه غذایی خود برگردانید. دندانپزشکان توصیه می‌کنند که تا زمان بهبودی کامل محل کشیده شدن دندان؛ غذا‌ها را با دندان‌های طرف مقابل دهان، بجوید.

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن

شما باید مطابق سابق مسواک بزنید و نخ دندان بکشید؛ فقط باید مراقب باشید که در حین مسواک زدن، لخته خون تشکیل شده در محل کشیده شدن دندان، کنده نشود. از روز بعد از کشیدن دندان، شما باید هر چند ساعت یکبار دهان خود را با محلول آب نمک گرم، شستشو دهید. برای تهیه محلول آب نمک، کافی ست که نصف یک قاشق چایخوری نمک را با 1 لیوان آب گرم مخلوط کنید.

عوارض و خطرات احتمالی

با وجود اینکه کشیدن دندان، به طور کلی یک روش بی‌خطر است و تقریباً هیچ عارضه جانبی ندارد؛ اما ممکن است پس از کشیدن دندان یکسری علائم آزاردهنده را تجربه کنید. در صورت مشاهده علائم غیرعادی بهتر است با دندانپزشک تماس بگیرید.

آسیب رسیدن به سینوس‌ها

این یک عارضه جانبی نادر است، اما ممکن است در اثر کشیدن دندان، سینوس‌ها آسیب ببینند. اگر سینوس‌ها در حین کشیدن دندان آسیب ببینند، ممکن است فرد بعد از کشیدن دندان دچار خونریزی بینی شود یا اینکه هنگام نوشیدن مایعات، مایع از بینی خارج شود. در هنگام تنفس، هوا از راه بینی به دهان وارد می‌شود.

عارضه حفره خشک

عارضه حفره خشک زمانی ایجاد می‌شود که لخته خون تشکیل شده در محل کشیده شدن دندان، کنده شود. این عارضه باعث درد شدیدی می‌شود که 3 تا 5 روز بعد از کشیدن دندان شروع می‌شود. عارضه حفره خشک خطرناک نیست، اما بسیار دردناک است و معمولاً بیشتر از کشیدن دندان درد دارد. عارضه حفره خشک، حدوداً در عرض یک یا چند هفته، خود به خود بهبود می‌یابد؛ همچنین ممکن است دندانپزشک دارویی را برای کاهش درد، در محل حفره قرار دهد.

استخوان یا قطعات دندان

ممکن است در طی کشیدن دندان، قطعاتی از استخوان یا دندان کنده شوند و از جای خود جا به جا شوند؛ اما این‌ها بعد از مدتی خود به خود از بین می‌روند. در این صورت شما متوجه نقطه‌ای دردناک در محل کشیده شدن دندان می‌شوید؛ همچنین ممکن است یک قطعه سخت کوچک را در لثه خود احساس کنید. دندانپزشک میتواند آن را به راحتی از لثه خارج کند.

نوک ریشه بعضی از دندان‌ها بسیار باریک و منحنی شکل است. در این صورت ممکن است نوک ریشه در حین کشیدن دندان، شکسته شود و این اتفاق اجتناب ناپذیر است. اگر دندانپزشک تشخیص دهد که این قطعات بی‌خطر هستند یا اینکه برداشتن آن‌ها سخت است، آن‌ها را دست نخورده باقی می‌گذارد. در اکثر موارد این قطعات مشکلی به وجود نمی‌آورند.

تورم

تورم معمولاً بعد از کشیدن دندان اتفاق می‌افتد؛ به ویژه اگر دندان به سختی کشیده شده باشد. تورم ممکن است فقط به ناحیه اطراف کشیده شدن دندان محدود باشد یا اینکه کل صورت را دربر بگیرد. استفاده از کمپرس یخ می‌توند به کاهش تورم کمک کند.

عفونت

احتمال عفونت از سایر عوارض جانبی، کمتر است. عفونت معمولاً در دندان‌هایی ایجاد می‌شود که قبل از کشیده شدن عفونت شدید داشته‌اند. اگر عفونت، تورم قابل توجه و چرک تا چند هفته بعد از کشیدن دندان ادامه داشت، باید به دندانپزشک مراجعه کنید. در این شرایط معمولاً دندانپزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.

هزینه‌‌ی کشیدن دندان

هزینه کشیدن دندان، به عوامل مختلفی بستگی دارد، یکی از اصلی‌ترین موارد این است که کشیدن دندان به صورت ساده بوده یا به جراحی نیاز داشته. عوامل دیگری که باید در نظر بگیرید عبارتند از: علت درد (چون برخی از علل ممکن است نیاز به درمان گسترده داشته باشند و هزینه‌های اضافی ایجاد کنند)، شهرت و تخصص دندانپزشک، کلینیک دندانپزشکی، محل زندگی‌تان و سایر ملاحظاتی که ممکن است با توجه به شرایط و محدودیت‌های خاص شما مورد نیاز باشند.

جمع بندی

کشیدن دندان، معمولاً روش درمانی مورد علاقه افراد نیست؛ زیرا بعد از آن جای دندان کشیده شده خالی می‌ماند و منجر به عوارض بعدی می‌شود. دندانپزشکان نیز سعی می‌کنند تا حد امکان از کشیدن دندان اجتناب کنند و دندان‌های طبیعی فرد را حفظ کنند؛ اما در بعضی از موارد، کشیدن دندان تنها راه درمان است.

کشیدن دندان چه به صورت ساده انجام شده باشد و چه با جراحی، شما باید روش کار را بدانید و از روش‌های مراقبتی بعد از کشیدن دندان آگاه باشید تا بتوانید سریع‌تر به بهبودی دست یابید.

سؤالات متداول

آیا کشیدن دندان یک روش بی خطر است؟

ممکن است شما بعد از کشیدن دندان، ناراحتی و علائم آزاردهنده‌ای داشته باشید؛ اما کشیدن دندان به طور کلی یک روش بی‌خطر است و عوارض جانبی بسیار کمی دارد.

آیا کشیدن دندان دردناک است؟

کشیدن دندان معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود درنتیجه درد کنترل شده و شما درد نخواهید داشت؛ اما بعد از کشیدن دندان و از بین رفتن اثر دارو‌ها، ممکن است کمی احساس ناراحتی داشته باشید؛ اما دندانپزشک برای رفع این حالت دارو‌هایی برای شما تجویز می‌کند.

چه کسی کشیدن دندان را انجام می‌دهد؟

دندانپزشکان، جراحان فک و صورت و بعضی از پریودنتیست‌ها کشیدن دندان را انجام می‌دهند. در حالت عادی کشیدن دندان توسط دندانپزشک عمومی انجام می‌شود؛ اما در صورت پیچیده بودن شرایط، دندانپزشک شما را به یک متخصص فک و صورت یا پریودنتیست ارجاع می‌دهد.

بعد از کشیدن دندان باید چه کار کرد؟

بقیه روز را استراحت کنید. تا حد ممکن از میزان فعالیت خود بکاهید و بیشتر استراحت کنید. برای جلوگیری از خونریزی بهتر است سر خود را بالا نگه‌دارید.

آیا بعد از کشیدن دندان، باید دهان را شست؟

در 24 ساعت اول بعد از کشیدن دندان، نباید دهان را بشوئید. شما باید اجازه دهید که لخته خون در حفره دندان ایجاد شود و با شستن دهان یا زبان زدن به محل کشیده شدن دندان، تشکیل لخته خون را مختل نکنید. تشکیل نشدن لخته، می‌تواند به باکتری‌های اجازه ورود به حفره را بدهد و بر روند بهبودی اثر منفی بگذارد.

چه زمانی می‌توان بعد از کشیدن دندان مسواک زد؟

حداقل تا 24 ساعت بعد از کشیدن دندان، باید از شستن دهان، مسواک زدن محل کشیده شدن دندان و خوردن غذا‌های سفت خودداری کنید. شما می‌توانید 2 روز بعد از کشیدن دندان، مثل قبل مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید، اما باید از کشیدن مسواک بر روی محل کشیده شدن دندان خودداری کنید تا از کنده شدن لخته جلوگیری شود.

چه زمانی بعد از کشیدن دندان، می‌توان سیگار کشید؟

بعد از کشیدن دندان، نباید کاری انجام دهید که فشار خون افزایش یابد؛ چون در این صورت احتمال خونریزی مجدد وجود خواهد داشت. توصیه شده است که تا هر وقت که می‌توانید بعد از کشیدن دندان، از سیگار کشیدن خودداری کنید؛ اما حداقل یک روز را باید بدون کشیدن سیگار سپری کنید.

آیا کشیدن دندان در دوران بارداری بی خطر است؟

بله. اگر ضرورتی برای کشیدن دندان وجود دارد؛ باردار بودن اهمیتی ندارد. کشیدن دندان عفونی شده در اسرع وقت برای شما و کودکتان بهتر است.